TEMİNAT SÜRESİ VE TEMİNAT SÜRESİNDEKİ BAKIM VE GİDERLER

1. Teminat Süresi

YİGŞ'nin 42 nci maddesinde geçici kabul ile kesin kabul tarihi arasında geçecek sürenin teminat süresi olduğu belirtildikten sonra, “Yapım işlerinde teminat süresi, sözleşmesinde aksine bir hüküm yoksa on iki aydan az olamaz.” denilmiş, Tip sözleşmenin 20.1. maddesinde ise “Teminat süresi …. ay olup, bu süre geçici kabul itibar tarihinden başlar.” ibaresine yer verilerek, teminat süresinin belirlenmesi idarelere bırakılmıştır. Bu hükümlere göre idarenin teminat süresini on iki aydan az belirlemesi mümkündür. Ancak; YİGŞ'deki düzenlemeyi, teminat süresinin en az on iki ay olacağı, idarenin isterse on iki aydan daha fazla bir süre belirleyebileceği şeklinde anlamak gerekmektedir. Teminat süresi geçici kabul itibar tarihinden itibaren başlar.

2. Teminat Süresindeki Bakım ve Giderler

YİGŞ'nin 43 üncü maddesine göre, yüklenici işlerin, teminat süresi içindeki bakımını yapmak ve tümünü iyi bir şekilde korumak ve çıkabilecek kusur ve aksaklıkları gidermek zorundadır. Kullanma ve işletme sonucu olmaksızın ortaya çıkan kusur ve aksaklıkların giderilmesi ve teminat süresince işlerin bakım giderleri yükleniciye aittir.

Bitirilmiş yapıların idare tarafından kullanılma ve işletilmesinden kaynaklanan veya yüklenicinin kusurları dışındaki hallerin gerektiği onarımlar bakım yükümlülüğünün dışındadır.

Yüklenicinin yapım işinin sorumluluğuna dair YİGŞ'nin 25 inci maddesinde daha detaylı düzenlemeler yapılmış olup, bu maddedeki düzenlemelere ilişkin açıklamalar yukarıda yapılmıştır.

KESİN KABUL

1. Kesin Kabul Başvurusu ve İnceleme Yapılması

Gerek YİGŞ'de gerekse YİMKY’de kesin kabul için belirlenen tarihte yüklenicinin idareye kesin kabulün yapılması için yazılı olarak başvuruda bulunacağı belirtilmiştir. Kesin kabul için belirlenen tarih, yukarıda açıklanan teminat süresinin dolduğu tarihtir.

YİGŞ ve YİMKY’de yüklenicinin yazılı başvuruda bulunmaması halinde, idarece kesin kabul işlemlerinin başlatılıp başlatılmayacağına dair bir hükme yer verilmese de, kanaatimizce, kesin teminat süresi de göz önüne alınarak idarece kesin kabul işlemlerinin başlatılması mümkündür.

YİMKY’nin 10 uncu maddesinde, yapı denetim görevlisi veya idarece görevlendirilen teknik eleman tarafından yapılan inceleme sonucunda işin kesin kabule uygun bulunması halinde, YİMKY’nin ekinde yer alan “Kesin Kabul Teklif Belgesi”nin hazırlanacağı belirtilmiştir. Ancak Kesin Kabul Teklif Belgesi, “… kesin kabul zamanı gelen yukarıda yazılı işin işyeri inceleme ve muayenesi ... tarihinde tarafımızdan/tarafımdan yapılmış olan işin sözleşme ve eklerine uygun ve kesin kabulü yapılabilecek halde olduğu/olmadığı tespit edilmiştir.

Kesin kabul komisyonunun teşkil edilmesini/edilmemesini arz ederim/ederiz.” şeklinde seçenekli düzenlenmiştir[1]. Dolayısıyla yapılan inceleme neticesinde, işin kesin kabule hazır olmadığı tespit edilmişse, Kesin Kabul Teklif Belgesi buna uygun düzenlenecektir.

Diğer taraftan, YİGŞ'de yapı denetim görevlisince yapılacak incelemeden hiç bahsedilmezken, YİMKY’de yapı denetim görevlisi veya idarece görevlendirilen teknik eleman tarafından işin kesin kabule uygun bulunmaması durumunda nasıl bir uygulama yapılacağı açıklanmamıştır. Bununla birlikte, aşağıda açıklanacak olan, kesin kabul komisyonunca işin kesin kabule uygun bulunmaması durumunda yapılacak uygulamaların bu aşama için de geçerli olduğu anlaşılmaktadır.

2. Kesin Kabul Komisyonunun Kuruluşu ve Çalışması

Geçici kabulde olduğu gibi, kesin kabul teklif belgesinin hazırlandığı tarihten itibaren en geç on gün içinde yetkili makamca kesin kabul komisyonu oluşturulur ve durum yükleniciye yazılı olarak bildirilir. Kesin kabul komisyonunun sayı ve nitelikleri geçici kabul komisyonu gibidir.

YİGŞ'nin 44 üncü maddesine göre, kesin kabul komisyonu, geçici kabul sırasında iyi durumda ve kabule elverişli olduğu tespit edilmiş olan işlerde teminat süresince kullanılma sonucunda meydana gelen normal aşınma ve eksilmeden doğan durumlar haricinde, işin fen ve sanat kurallarına uygun yapılmamasından kaynaklanabilecek herhangi bir bozukluğun veya geçici kabulden sonra ortaya çıkan bir kusurun olup olmadığını inceler.

İşte kusur ve eksiklik görülmediği takdirde YİMKY’nin ekinde yer alan “Kesin Kabul Tutanağı”nı düzenlenir. Eğer bu süre içinde, sorumluluğu yükleniciye atfedilmeyecek bir kusur veya eksiklik tespit edilmişse bu da tutanakta ayrıca belirtilir.

İşte kusur ve eksikliklerin tespit edilmesi halinde, bu kusur ve eksikliklerin kesin kabule engel nitelikte olup olmamasına göre farklı uygulamalar söz konusu olacaktır.

a. Kesin Kabule Engel Nitelikte Olmayan Kusur ve Eksiklikler

YİGŞ'nin 41 inci maddesine göre, kusur ve eksiklikler sözleşme bedelinin % 5’inden az ise ve aynı zamanda idarece işin teslim alınmasına ve kullanılmasına ve/veya işletilmesine engel olmayacak ve herhangi bir tehlikeye meydan vermeyecek nitelikte ise geçici kabul yapılacaktır.

YİGŞ'nin kesin kabulün düzenlendiği 44 üncü maddesinde sadece “Teminat süresi içinde yüklenicinin, bütün yükümlülüklerini yerine getirmiş olduğu ve kendisine yüklenebilecek kesin kabulü engelleyecek bir kusur ve eksiklik görülmediği takdirde kesin kabul tutanağı düzenlenir.” hükmüne yer verilmiştir.

YİMKY’nin 12 nci maddesinin birinci fıkrasında ise “Kesin kabul sırasında tespit edilen kusur ve noksanlıkların kabul yapılmasına engel olmayacak nitelikte bulunması halinde, kesin kabul tutanağı düzenlenir. Ancak, kusur ve noksanlıklar tutanakta açıkça gösterilir ve tamamlanmaları için verilen süre tutanakta belirtilir…” denilmektedir.

Bu hükümlere göre sözleşme bedelinin % 5’inden fazla olsa bile, işin idarece teslim alınmasına ve kullanılmasına ve/veya işletilmesine engel olmayacak ve herhangi bir tehlikeye meydan vermeyecek nitelikteki kusur ve eksikliklerin varlığı halinde kesin kabul tutanağı düzenlenmelidir.

YİGŞ ve YİMKY’de kesin kabul aşamasındaki nefasete konu kusur ve eksikliklere dair bir düzenleme yapılmamıştır.  Ancak “Yapım İşleri Kesin Kabul Tutanağı”nın dipnotunda, “Buraya kabul komisyonu üyelerinin düşünceleri ile varsa kusur ve noksanların kaç maddeden ibaret olduğu, tamamlanması için gereken süre ile varsa nefaset kesintisi  tutarı ve gerekçesi yazılacaktır.” ibaresi yazılmak suretiyle nefasete konu eksiklikler için kesinti tutarı belirlenmesi gerektiği belirtilmiştir.

Geçici kabul aşaması için yapılan açıklamalarda olduğu gibi, tamamlatılması gereken kusur ve eksikliklerle nefasete konu kusur ve eksiklikler birbirinden farklı olup, tamamlatılabilir nitelikteki kusur ve eksikliklerin nefaset kesintisine konu edilmesi mümkün değildir.

b. Kesin Kabule Engel Nitelikteki Kusur ve Eksiklikler

YİGŞ'nin 44 üncü maddesinin beşinci fıkrasında, “İşin kesin kabulüne engel herhangi bir durum görüldüğü takdirde, kabulü engelleyen kusur ve eksikler kabul komisyonu tarafından bir tutanakla tespit edilir ve kesin kabul işlemi yapılmaksızın kusur ve eksiklerin giderilmesi için bir süre belirlenerek durum idareye bildirilir. İdare bu kusur ve eksiklerin tutanakta belirlenen süre içerisinde giderilmesi hususunu yükleniciye tebliğ eder. Kusur ve eksiklerin yüklenici tarafından giderildiği idarece tespit edildiğinde kabul işlemi sonuçlandırılır.”,

YİMKY’nin 12 nci maddesininin ikinci fıkrasında “Kesin kabul sırasında tespit edilen kusur ve noksanlıklar kesin kabule engel olacak nitelikte bulunduğu taktirde; kabulü engelleyen kusur ve eksiklikler bir tutanakla tespit edilir ve kesin kabul işlemi yapılmaksızın kusur ve eksikliklerin giderilmesi için bir süre belirlenerek durum idareye bildirilir. Kesin kabul muayenesi noksan ve kusurların giderilmesinden sonraya bırakılır. İdare, bu kusur ve eksikliklerin giderilmesi hususunu yükleniciye bildirir.”

Hükümlerine yer verilmiştir.

Kabule engel nitelikte eksikler varsa, bunların giderilmesi için gerekli süre komisyonca belirlenecektir. Yüklenici eksikliklerin giderildiğini bildirdiğinde idare yaptığı inceleme sonucunda eksikliklerin giderildiği düşünüyorsa, komisyon tarafından tekrar işin kesin kabulünün yapılıp yapılmayacağına karar verilecektir.

c. Ceza Uygulaması ve Yüklenici Hesabına Kusur ve Eksikliklerin Giderilmesi

Konuya ilişkin olarak, YİGŞ'nin 44 üncü maddesinin altıncı fıkrasında, “Yüklenici teminat süresi veya yukarıdaki fıkrada söz konusu edilen süre sonunda, idarenin kabul edebileceği gecikmeler dışında, sözleşme ve şartname hükümlerine göre işi kesin kabule elverişli duruma getirmeyerek bir gecikmeye yol açmış ise, idare ya yükleniciye 41 inci maddede belirtilen şekilde ceza uygulayarak eksik ve kusurların giderilmesini bekler, ya da gecikme otuz günü geçerse ceza uygulamasına devam etmekle birlikte kusur ve eksiklikleri yüklenici hesabına kendisi giderir.” hükmü yer almaktadır.

Bu düzenleme sadece kabule engel nitelikteki kusur ve eksikliklere ilişkin olup, kabule engel nitelikte olmayan kusur ve eksiklikler konusunda bir açıklama getirmemektedir. Ancak YİMKY’nin 12 nci maddesine göre, hem kesin kabule engel nitelikte olan hem de kesin kabule engel nitelikte olmayan eksiklikler yüklenici tarafından tamamlanmadığı durumda idare, YİGŞ'nin 41 ve 44 üncü maddelerine göre, kusur ve noksanlıkları yüklenici nam ve hesabına tamamlatır. Atıf yapılan YİGŞ'nin 41 inci maddesine göre, yüklenici kendisine verilen sürede eksiklikleri gidermediği takdirde idare, sözleşmedeki günlük gecikme cezasının belli bir oranında gecikme cezası uygular, gecikmenin otuz günü aşması halinde ise kusur ve eksiklikleri yüklenici hesabına tamamlatabilir.  

Buna göre kesin kabul aşamasında ister kabule engel nitelikte eksiklikler olsun isterse kabule engel nitelikte olmayan eksiklikler olsun, bu eksikliklerin tamamlanması için verilen sürenin sonunda söz konusu eksiklikler giderilmemişse sözleşmedeki günlük gecikme cezasının belli bir oranında ceza uygulanacaktır. Gecikilen sürenin otuz günü geçmesi halinde ise idare ceza uygulamasına devam etmekle birlikte kusur ve eksiklikleri yüklenici hesabına kendisi giderebilir.

Diğer taraftan, YİGŞ'nin 44 üncü maddesinin altıncı fıkrasında “Yüklenici teminat süresi veya yukarıdaki fıkrada söz konusu edilen süre sonunda, idarenin kabul edebileceği gecikmeler dışında,” denilerek, yine tartışmalı bir ifade kullanılmıştır. Kanaatimizce idarenin kabul edebileceği gecikmeler ifadesinden anlaşılması gereken şudur: Teminat süresinin sonunda kesin kabul için yüklenici tarafından yazılı başvuruda bulunulması gerekmektedir. Ancak yüklenici yazılı başvuruda bulunmadığı takdirde, teminat süresinin dolduğu tarihte idarenin resen kesin kabul işlemlerini başlatacağına dair mevzuatta bir hüküm bulunmamaktadır. Örneğin teminat süresi on iki aysa ve yüklenici bu sürenin dolduğu tarihte işi kesin kabule hazır hale getirememiş, ancak makul bir sürede eksiklikleri tamamlayacağı anlaşılıyorsa idare bu eksikliklerin tamamlanmasını bekleyebilecektir. 

Altıncı fıkra hükmünde yukarıdaki fıkra denilerek, beşinci fıkradaki komisyonun kabule engel nitelikte gördüğü eksikliklere de atıf yapılmaktadır. Ancak komisyon eksikliklerin giderilmesi için zaten bir süre belirlemektedir. Komisyonun belirlediği sürede eksiklikler giderilmediği takdirde, idarenin bu süreye yeniden kabul edilebilir gecikme süresi eklemesi mümkün değildir.

Diğer taraftan YİGŞ ve YİMKY’de yüklenicinin kesin kabul başvurusu üzerine idarece yapılacak inceleme sonucunda işte kusur ve eksikliklerin olduğunun tespiti halinde ne yapılacağı belirtilmemiş olmakla birlikte, komisyon tarafından tespit yapılmasında olduğu gibi uygulama yapılacağı doğal bir sonuç olarak ortaya çıkmaktadır.

d. Kesin Kabul Tutanağının Düzenlenmesi

Kesin kabule engel nitelikte olmayan, tamamlatılabilecek veya nefaset kesintisine konu olan nitelikte kusur ve eksikliklerin varlığı halinde de YİMKY ekinde yer alan “Yapım İşleri Kesin Kabul Tutanağı” düzenlenecektir. Tutanakta kusur ve eksikliklerin giderilmesi için gereken süre ile nefaset kesintisi tutarının belirtilmesi gerekmektedir. Ancak kesin kabul tutanağının düzenlenmiş olması kesin kabulün yapıldığı anlamına gelmemektedir. YİGŞ ve YİMKY'e göre kesin kabul tutanağının yetkili makam tarafından onaylanması ile kesin kabul işlemi tamamlanmış olmaktadır.

Kesin kabulün yetkili makam tarafından onaylanmamasının hukuki sonucu, eksikliklerin verilen sürede tamamlanmaması halinde sözleşmedeki günlük gecikme cezasının belli bir oranında ceza uygulanacak olmasıdır.

İHALE HUKUKUNA İLİŞKİN TÜM SORUNLARINIZA YÖNELİK DANIŞMANLARIMIZLA HER ZAMAN GÖRÜŞEBİLİRSİNİZ. 0 535 645 00 20 HEMEN ARAYIN