Özeti :
Yapım işlerinde birden fazla takvim yılına sirayet eden işlerde gelir vergisi tevkifatı kesilmesi gerekmektedir. Ancak, süre uzatımı vb. durumlarda nasıl hareket edileceği tereddüt konusu olmaktadır.
Bir inşaat ve onarım işini üstlenen yüklenici durumundaki kişilerin kazancı Gelir Vergisi Kanununun ticari kazanca ilişkin hükümlerine göre vergilendirilmektedir. Gelir vergisinde ticari kazanç bir takvim yılında elde edilen gelirden, kanunen kabul edilen giderlerin indirilmesi suretiyle bulunmakla birlikte, yıllara sari inşaat ve onarım işlerinde işin tamamlanması ve sonucunun alınması birden fazla takvim yılına yayıldığından bu tür işler için özel bir vergilendirilme yöntemi getirilmiştir. Gelir Vergisi Kanunu anılan işlerden elde edilecek kazancın vergilendirilmesinde takvim yılı yerine işin bitimini esas almıştır.
Gelir Vergisi Kanununun 42 nci maddesinde; birden fazla takvim yılına sirayet eden inşaat ve onarma işlerinde kar veya zararın işin bittiği yıl kati olarak tespit edileceği ve tamamının o yılın geliri olarak sayılarak, mezkur yıl beyannamesinde gösterileceği belirtilmiştir.
Aynı Kanunun Vergi Tevkifatı başlıklı 94 üncü maddesinin üçüncü bent hükmüne göre ise; 42 nci madde kapsamına giren işler dolayısıyla bu işleri yapanlara ödenen istihkak bedellerinden (2009/14592 sayılı BKK'ya göre 1.1.2007 tarihinden itibaren %3) kesinti yapılması gerekmektedir.
Aynı takvim yılında başlayıp biten taahhüde bağlı inşaat ve onarım işleri 42 nci madde kapsamında özel vergilendirmeye tabi tutulamaz. Birden fazla takvim yılma sirayette işin 12 aydan fazla bir zamana yayılıp yayılmadığı hususu değil, bir takvim yılından diğerine sirayet edip etmediği belirleyicidir. Örneğin, 1 Nisan 2014'de başlayıp 28 Aralık 2014 tarihinde sona eren i aynı takvim yılında başlayıp bittiği için yıllara sari olmazken, 20 Kasım 2014 tarihinde başlayıp sözleşmesine göre 20 Ocak 2015 tarihinde bitecek olan iş iki ayda tamamlanacağı halde yıllara sari iş durumundadır ve gelir vergisi kesintisi yapılması gerekmektedir.
Gelir vergisi tevkifatının matrahı, hakediş tutarım oluşturan iş bedelleri ve fiyat farkları toplamının KDV hariç toplamıdır.
Süre uzatımı sonucu işin bitim tarihinin müteakip takvim yılma ötelenmesi durumunda iş yıllara sarilik niteliği kazanır ve süre uzatımının verildiği tarihten itibaren ödenecek hakediş tutarlarından vergi tevkifatı yapılması gerekir. Cezalı çalışma durumlarında cezalı çalışma müteakip yıla sarkıyorsa, müteakip yılbaşından itibaren ödenecek hakedişlerden vergi tevkifatı yapılması gerekir.
Geçici kabul tarihinden sonra ödenen (aynı yıl veya takip eden yılda ödenmesi durumu değiştirmez) ödenen istihkak bedelleri, ödendikleri yılın hasılatı olarak beyan edileceğinden, söz konusu ödemeler üzerinden gelir vergisi tevkifatı yapılmaması gerekmektedir.