1. YAPILMAKTA OLAN YATIRIMLAR HESABININ MUHASEBELEŞTİRİLMESİ VE SIKÇA YAPILAN HATALAR

Bu hesap, yapımı süren maddi duran varlıklar için yapılan her türlü madde ve malzeme ile işçilik ve genel giderlerin; geçici ve kesin kabul usulüne tabi olan hallerde geçici kabulün yapıldığını gösteren tutanağın idarece onaylandığı tarihte, diğer hallerde işin fiilen tamamlandığını gösteren belgenin düzenlendiği tarihte, ilgili maddi duran varlık hesabına aktarılıncaya kadar izlenmesi için kullanılır.

Mahalli İdareler Detaylı Hesap Planında yer alan maddi duran varlıklar 258- Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabı ile aşağıdaki gibi eşleşecektir:

1.1. Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabının İşleyişinde Karşılaşılan Hatalar ve Bu Hataları Önleme Adına Yapılması Gerekenler

• Geçici kabul yapıldığı halde yapılmakta olan yatırımlar hesabında izlenen maddi duran varlıklardan ilgili duran varlıklar hesabına aktarılmayan maddi duran varlıkların bulunması. Bu amaçla geçici kabulün yapıldığı tarih itibariyle 258- Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabında kayıtlı bulunan tutarların ilgili maddi duran varlıkları hesabına aktarılması gerekmektedir.
• 258- Yapılmakta Olan Yatırımlar hesabına alacak yazılıyorsa 25 Maddi Duran Varlıklar hesap grubundan bir hesabın muhakkak borç yazılması gerekmektedir.
• Taahhüt kartlarında ki ödeme ile muhasebedeki ödemelerin tutarlılığın bulunmaması. Bu amaçla Tahakkuk kartları ödemeleri listelenmelidir. Muhasebedeki ödemeler sırasında 100-Kasa Hesabı alacak veya 102- Banka Hesabının alacak çalışması gerekmektedir. Muhasebe alacak kayıtları ile tahakkuk kartları tarih ve tutar bazında eşleştirilip farklılıklar kontrol edilebilir.
• Yatırımlarla ilgisi olmayan işlemler için 258- Yapılmakta Olan Yatırımlar hesabının kullanılıp kullanılmadığı kontrol edilmelidir.
• 258- Yapılmakta Olan Yatırımlar hesabının kullanıldığı yatırımlar için fiili denetimlerin yapılmaması. Bu amaçla yapılan imalatların kanıtlayıcı belgelerdeki miktar ve ölçümleri, gerekiyorsa yerinde yapılacak fiili inceleme sonucu tespit edilen miktar ve ölçümler ile karşılaştırılacaktır.
• Keşif artışı, fiyat farkı ve süre uzatımlarının kontrolü edilmemesi. Bu amaçla yapılmakta olan yatırımlarda oluşan keşif artışları, süre uzatımları ve fiyat farklarının ilgili yasal düzenlemelere uygunluğu kontrol edilmelidir.
• 258- Yapılmakta Olan Yatırımlar hesabı kullanılarak bir taahhüt yüklenimine girildiği halde 920- Gider Taahhütleri ve 921- Gider Taahhütleri Karşılığı Hesaplarının çalıştırılamaması.
• 258- Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabı kullanılmasını gerektiren yatırım tutarlarının 630- Giderler Hesabı ile giderleştirilmesi ve sonucunda ilgili Maddi Duran Varlığın muhasebe kayıtlarında görülmesinin engellenmesi.
• 830- Bütçe Giderleri Hesabının 06- Sermaye Giderleri kalemine ait alt kodlardan örneğin 6.5.7.1 Hizmet Binası, 6.5.7.7.Yol Yapım Giderleri, 6.5.7.8 İçme Suyu Tesisi Yapım Giderleri vb. ekonomik kodlarından ilgili olanın kullanılması sonucu süren işlere bağlı olarak yapılan hak ediş ödemelerinde, 258- Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabının kullanılmaması.

1.2. Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabının İşleyişine İlişkin Örnekler

Örnek-1: Yapılan envanter çalışmaları sonucunda yapımı devam eden hizmet binası için 1.000.000-TL’lik tutarın kayıtlara alınmadığı tespit edilmiş ve gerekli işlem yapılmıştır.

• Taahhüt hesaplarının da çalıştırılması gerekmektedir:

Örnek-2: (F) İl Özel İdaresi 5.000.000- TL + KDV bedelli yıllara sari bina yapım işini X firmasına açık ihale usulüyle ihale etmiştir. %6 kesin teminat olan 300.000-TL alınmış ve iş yeri teslimi yapılmıştır.

• Kesin Teminatın muhasebe kaydı:

• Hak ediş ödemesi için 800.000-TL+ KDV ödemede bulunulmuştur.

• Ödeme işleminden sonra taahhütlümüzden 800.000-TL tutarın düşülmesi gerekmektedir.

• İnşaat işinin bitmesi ve geçici kabulün yapılmasından sonra yapılması gereken muhasebe kaydı (Bütün hak ediş ödemelerinin yapıldığı varsayımı altında):

Örnek-3: (H) Belediyesi yıllara sari yapım işi ihalesini 1.000.000-TL bedelle verdiği Y şirketine vermiştir. %10 oranında yatırım avansı verilmiş ve karşılığında teminat alınmıştır.

AÇIKLAMA: Yatırım avansının mahsubu yapılmadan bütçe gideri yazılmamaktadır.

• Yatırım avansı için 100.000- TL teminat alınmıştır.

• hak ediş ödemesi bedeli olan 500.000-TL + KDV şirkete ödenmiş ve yatırım avansı mahsup edilmiştir.

• Hak ediş ödemesi taahhüt tutarından düşülmesi gerekmektedir.

• Yatırım avansı için alınan teminat iade edilmiştir.

[1] Gider taahhütleri hesabına KDV hariç tutarlar yazılmalıdır.

[2] 14/04/2012 tarih ve 28264 sayılı Resmi Gazete’ de yayımlanan 177 Seri Nolu KDV Genel Tebliği gereği yapım işlerinde 2/10 KDV tevkifatı yapılmaktadır.

[3] 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 94’üncü maddesi gereği %3 Gelir Vergisi tevkifatı yapılacaktır.

[4]488 sayılı Damga Vergisi Kanununa göre %9,48 damga vergisi uygulanacaktır.

[5] 14/04/2012 tarih ve 28264 sayılı Resmi Gazete’ de yayımlanan 177 Seri Nolu KDV Genel Tebliği gereği yapım işlerinde 2/10 KDV tevkifatı yapılmaktadır.

[6] 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 94’üncü maddesi gereği %3 Gelir Vergisi tevkifatı yapılacaktır.

[7]488 sayılı Damga Vergisi Kanununa göre %9,48 damga vergisi uygulanacaktır. 100.000-TL yatırım avansı verilirken damga vergisi kesildiğinden mükerrerlik olmaması için yatırım avansı dışında kalan tutardan damga vergisi kesilmiştir.