YABANCI UYRUKLU ÖĞRENCİLERİN GENEL SAĞLIK SİGORTALIGI (Mali Hukuk Sayı: 168, Kasım-Aralık 2013)

1. GİRİŞ

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 52’nci maddesinde yabancı ülke vatandaşlarından Türkiye’de yerleşik olma hali bir yılı doldurmadıkça genel sağlık sigortası primi alınmayacağı ve bu kişiler genel sağlık sigortalısı olamayacağı belirtilmiştir.

Aynı kanunun 60’ıncı maddesinin (d) bendinde ise mütekabiliyet esası da dikkate alınmak şartıyla, oturma izni almış yabancı ülke vatandaşlarından yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında sigortalı olmayan kişilerin genel sağlık sigortalı olacağı belirtilmiştir.

Yukarıda belirtilen söz konusu madde hükümleri gereği Türkiye’de eğitim gören yabancı uyruklu öğrencilerin genel sağlık sigortası olması, Türkiye’de bir yıl bulunması ve mütekabiliyet şartına bağlanmıştı.

29.05.2013 tarihine kadar ülkemizde yükseköğrenim gören yabancı uyruklu öğrencilerin genel sağlık sigortası tescil işlemleri yükseköğrenimleri devam ettiği sürelerle sınırlı olmak üzere birer yıllık dönemler halinde üniversiteler tarafından gerçekleştirilmekteydi.

2. MEVCUT DURUM

29.05.2013 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan 6486 sayılı kanun ile 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 60’ıncı maddesine eklenen fıkrada, ülkemizde öğrenim gören yabancı uyruklu öğrencilerin mütekabiliyet ve Türkiye’de bir yıl bulunması şartı aranmayacaktır.

Yabancı uyruklu öğrencilerin burslu veya burssuz olduklarına bakmadan, isteğe bağlı olarak, ilk kayıt tarihinden itibaren üç ay içinde talepte bulunmaları hâlinde genel sağlık sigortalısı olacağı ve bu sürede talepte bulunmayanlar hakkında öğrenimleri süresince genel sağlık sigortası hükümleri uygulanmayacağı belirtilmektedir.

6486 sayılı kanun ile 5510 sayılı kanuna eklenen geçici 50’inci maddede ise, söz konusu maddenin yayımı tarihinde ilk kaydını yaptırmış olup öğrenimlerine devam eden yabancı uyruklu öğrencilerden, bu maddenin yayımı tarihinden itibaren altı ay içinde başvuru yapanların genel sağlık sigortası kapsamına alınacağı ifade edilmiştir.

5510 sayılı kanunda yapılan değişikliklerden sonra, genel sağlık sigortalısı olmak isteyen yabancı uyruklu öğrencilerin,

- 05.2013 tarihinden sonra ülkemizde kayıt yaptıran yabancı uyruklu öğrencilerin ilk kayıt tarihinden itibaren üç ay içinde,

- 29.05.2013 tarihinden önce ülkemizde kayıt yaptıran yabancı uyruklu öğrencilerin, 6084 sayılı kanunun Resmi Gazete’de yayınlandıktan sonra (29.05.2013) altı ay içinde (29.11.2013) tarihine kadar,

Kayıtlı olduğu üniversitenin bulunduğu, Sosyal Güvenlik İl Müdürlüklerine veya Sosyal Güvenlik Merkezlerine yazılı taleple başvurmaları halinde genel sağlık sigortası işlemleri başlatılmakta ve birer yıllık olarak yapılmaktadır.  Belirtilen sürelerde başvurusunu yapmayan yabancı uyruklu öğrencilerin ülkemizde bulundukları süre boyunca tekrar 5510 sayılı kanunun 60’ıncı maddesinin yedinci fıkrası kapsamında genel sağlık sigortalısı olmaları mümkün değildir.

3. PRİM MİKTARI

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 82’nci maddesinde söz konusu kanun gereğince alınacak prim ve verilecek ödeneklerin hesabına esas tutulan günlük kazancın alt sınırı, sigortalıların yaşlarına uygun asgarî ücretin otuzda biri, üst sınırı ise 16 yaşından büyük sigortalıların günlük kazanç alt sınırının 6,5 katı olduğu belirtilmiştir.

Yabancı uyruklu öğrencilerin kendilerince 5510 sayılı kanunun 82’nci maddesine göre belirlenen prime esas günlük kazanç alt sınırının üçte birinin 30 günlük tutarı üzerinden genel sağlık sigortası prim ödenmektedir. (1/7/2013-31/12/2013 tarihleri için aylık: 40,86 TL )

Bu sürede yazılı talepte bulunmayanlar hakkında öğrenimleri süresince bir daha genel sağlık sigortası tescili yapılmayacaktır.

Tescili yapılan yabancı uyruklu öğrencilerin ise genel sağlık sigortalılıkları bu 5510 sayılı kanunda belirtilen nedenlerle sona erdirilecektir.

4. 6084 SAYILI KANUNDAN ÖNCE SİGORTALI OLAN YABANCI UYRUKLU ÖĞRENCİLER

29.05.2013 tarihinden önce genel sağlık sigortası kapsamına alınan yabancı uyruklu öğrencilerden;

- Prim borcunun tamamını ödemeyen yabancı uyruklu öğrencilerin, genel sağlık sigortasına tescil kayıtları 6084 sayılı kanunun yürürlüğe girdiği tarihten bir önceki gün olan 28.05.2013 tarihini itibariyle SGK tarafından resen sonlandırılmıştır.

- Prim borcunun tamamını eksiksiz ödeyenleri genel sağlık sigortasından tescil bitiş tarihine kadar faydalanacaklardır. Ancak bu kişilerin genel sağlık sigortalılıklarını sonlandırma taleplerinin bulunması halinde sağlık hizmetlerinden faydalanmamış olmaları şartıyla genel sağlık sigortası tescilleri 28.05.2013 tarihi itibarıyla üniversitenin bulunduğu, İl Sosyal Güvenlik Müdürlüğünce veya Sosyal Güvenlik Merkezlerince sonlandırılacak ve bu kişilere sonlandırma tarihinden sonraki döneme ait ödenmiş primlerin iadesi yapılacaktır.