Sözleşmeden Sonra veya Yeni İhale Yapılıncaya Kadar İş Yapılması Halinde Ödeme
Hizmet Alımları Diğer Mevzuat Analizleri Mali Hakem - Editör 08.04.2016 2609Özeti :
Sözleşme süresi bittikten sonra alım yapılmasına devam edilmesi veya ortada ihale olmadığı halde alım yapılması hali vekaletsiz iş görme olarak kabul edilmekte ve yüklenicilere bu kapsamda ödemeler yapılmaktadır.
Hizmet alım işlerinde, eğer sözleşme süresi sona ermişse ve idare ile yüklenici işe devam etmişlerse, bu durumda biten sözleşme hükümlerinin varlığı öne sürülemeyecektir. Sözleşme sona erdiğinden dolayı idare tarafından yükleniciye yaptırılan işlerde idarenin mevzuat karşısında bir sorumluluğu bulunmaktadır. Bu sorumluluğu bir kenara bırakırsak, firmanın idareye vermiş olduğu bu işlerin bedelleri kendisine sözleşme hükümlerine göre değil, vekâletsiz iş görme hükümlerine göre verilecektir. Çünkü ortada sözleşme dışı iş veya yapılmış ise sözlü sözleşme konusu iş bulunacak ve bu işlere de biten sözleşme hükümleri uygulanamayacaktır.
Yargıtay 15. Hukuk Dairesinin 15.02.2007 tarih ve 2006/7750 E.N., 2007/882 K.N. sayılı kararına göre,
“Yanlar arasındaki sözleşmenin Özel Şartlar bölümünün 4/2. maddesinde, 31.12.1995 tarihine kadar geçerli olduğu yazılıdır. Dava dosyası kapsamındaki faturalar incelendiğinde ise, taraflar arasındaki iş ilişkisinin 1995 ve 1996 yıllarını kapsadığı anlaşılmaktadır. Sözleşme 1996 yılı içinde yanlarca yürürlükte tutulmuşsa, başka bir anlatımla 1996 yılı içinde uygulama süresi, tarafların açık ya da örtülü olarak bileşen iradeleri sonucu uzatılmış ise, 1995 ve 1996 yılları içinde yapılan işlerin, sözleşme konusu işler olarak kabulü gerekecektir. Aksi halde, sözleşmenin geçerliliği süresi dışındaki işler, ya sözleşme dışı iş veya yapılmış ise "sözlü" sözleşme konusu iş olacaktır. O halde, 24.12.1994 günlü yazılı sözleşmenin kapsamındaki işlerden olan "elektrolitik bakır" işinin fiyatı, yukarıda belirtilen sözleşme hükmüne göre belirlenmesi; sözleşme dışı işlere ise sözleşme hükümleri uygulanamayacağından ve ayrıca sözlü sözleşme yapılmış ise o sözleşme konusu işlere de yazılı sözleşme uygulanamayacağı açıkça bilinmesi gereken bir husus olduğundan, bunlara göre yaptırılan işlere ilişkin fatura kapsamları, İİK'nın 23/2. maddesi gereğince kesinleşmiş olması durumunda da mahkemece dikkate alınması gerekmektedir.”
Hizmet alım ihalelerinde, bazı idarelerin iş bittiği ve yeni ihale başlamadığı halde, firmalara sözlü talimatlarla iş yaptırdıkları ve bu sebeple firmaların mağdur oldukları bilinmektedir. Bu gibi durumların öncelikle 4734 sayılı Kanun açısından sorumluluk doğurabileceği unutulmamalıdır. Çünkü kamu kaynağı kullanan ve kamu gideri yapan idarelerin yapmış oldukları bu tür giderlerin muhakkak surette 4734 sayılı Kanun hükümlerine göre gerçekleştirilmesi bir zorunluluktur. Bu zorunluluğa rağmen, eğer yüklenicilere sözlü iş yaptırılmışsa bu durumda yüklenicilerin yapmış oldukları işin bedelinin ödenemeyeceğini öne sürmek mümkün olmadığı gibi hukuki de değildir.
Yüklenicinin yapmış olduğu giderleri yapıldığı dönemdeki mahalli rayiçlere göre alabilmesi mümkündür. Ortada yapılmış bir ihale olmamakla birlikte, belediye ile yüklenici arasında sözlü sözleşme yapılmıştır. Bu sebeple işin bedeli Yargıtay 15. Hukuk Dairesinin 13.12.2004 tarih ve 2004/1773 E.N., 2004/6442 K.N. sayılı kararına işin yapıldığı tarihteki mahalli rayice göre ödenmelidir.