2014/UH.III-3876 ve 2014/UH.II-4043

Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımlarının hangi işler olduğu artık Tebliğ ile netleştirilmiştir:

“78.1. (Değişik: 07/06/2014-29023 R.G./ 39. md.) Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımları; ihale konusu işte çalıştırılacak personel sayısının ihale dokümanında belirlendiği, bu personelin çalışma saatlerinin tamamının idare için kullanıldığı ve yaklaşık maliyetinin en az % 70’lik kısmının asgari işçilik maliyeti ile varsa ayni yemek ve yol giderleri dahil işçilik giderinden oluştuğu hizmetlerdir.”

Son düzenlemelerle birlikte işçilik hesaplama modülünün kullanılması zorunlu hale getirilmiş ve asgari işçilik maliyetinin altında teklif veren isteklilerin doğrudan reddedilmesi öngörülmüştür. Kanaatimizce bu yaklaşım doğru olmamakla beraber, bu analizimizde bu konuya değinilmeyecektir.

KİK kararlarında, asgari işçilik maliyetini oluşturan unsurlardan bir tanesi olan “Sözleşme Giderleri ve Genel Giderler” kalemine yaklaşımın mevzuatla uyumlu olmadığı düşünülmektedir. KİK tarafından bu kapsamda verilmiş iki tane karar dikkatimizi çekmektedir:

2014/UH.III-3876 Nolu Karar:

“… Bununla birlikte, anılan Birim Fiyat Teklif Cetveli’nin ikinci bölümünün 1-20 sıra numaralı iş kalemlerinde iş makineleri ve ekipmanlara yer verildiği anlaşılmaktadır. İş makinesi ve ekipmanlara ilişkin bedelin amortisman gideri içerisinde yer aldığı, amortisman bedelinin de % 4 sözleşme giderleri ve genel giderlerin içerisinde olduğu, personel çalıştırılmasına dayalı işlerde bu kalemler için ayrıca birim fiyat teklif cetvelinde satır açılmaması gerektiği değerlendirilmektedir. İhaleye teklif veren istekliler tarafından sunulan Birim Fiyat Teklif Cetvelleri incelendiğinde ise bazı isteklilerin söz konusu iş makineleri ve ekipmanlara ilişkin kalemlere ait bedel öngördüğü, bazı isteklilerin ise anılan kalemlere ilişkin herhangi bir bedel öngörmediği tespit edilmiş olup söz konusu düzenlemenin istekliler tarafından değişik şekillerde yorumlandığı anlaşılmaktadır. Ayrıca, birim fiyat teklif alınarak ihale edilen işlerde, isteklilerin tekliflerini her bir iş kaleminin miktarı ile söz konusu iş kalemi için teklif edilen birim fiyatların çarpımı sonucu bulunan toplam bedel üzerinden vermeleri gerekmekte olduğu, isteklilerin birim fiyat teklifini cetvelinde yer alan iş kalemlerine fiyat öngörmeden oluşturmasının mevzuata aykırı olduğu belirlendiğinden, şikâyet başvurusuna dayanak teşkil eden raportör raporunda bu hususa ilişkin yer verilen hususların mevzuata uygun olmadığı belirlenmiştir. Açıklanan nedenlerle, söz konusu ihalede isteklilerin eşit koşullarda yarışma imkânın kalmadığı anlaşıldığından ihalenin iptal edilmesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.”

2014/UH.II-4043 Nolu Karar:

“… Bahse konu ihale personel çalıştırılmasına dayalı bir hizmet alımı olduğundan, özel güvenlik mali sorumluluk sigortası giderinin Kamu İhale Genel Tebliği’nin 78.30’uncu maddesinin birinci fıkrasının (ç) bendi gereği %4 oranında hesaplanan sözleşme giderleri ve genel giderler içerinde yer alması ve bu gider kalemi için ayrı bir satır açılmaması gerekmektedir. Ancak, idarece hazırlanan ve isteklilere verilen doküman içerisinde yer alan birim fiyat teklif cetvelinin 3’üncü satırında “mali sorumluluk sigortası silahsız” ve 4’üncü satırında “mali sorumluluk sigortası silahlı” iş kalemlerine yer verilmiştir. Başvuru sahibi istekli ihale dokümanına yönelik bir başvuruda bulunmadığından ve ihale dokümanı bu haliyle kesinleştiğinden, isteklilerin kesinleşen ihale dokümanına uygun teklif vermesi, dolayısıyla birim fiyat teklif cetvelinde satır açılan “mali sorumluluk sigortası silahsız” ve “mali sorumluluk sigortası silahlı” iş kalemlerine de fiyat verilmesi gerektiği anlaşılmıştır. Bu sebeple ihale üzerinde bırakılan Pars Ankara Özel Güvenlik ve Koruma Hizmetleri Ltd. Şti. - Feza Güvenlik Hizmetleri Ltd. Şti. - İlk-Kent Özel Güvenlik ve Koruma Hizmetleri Ltd. Şti. Ortak Girişimi’nin birim fiyat teklif cetvelinin 3’üncü satırında yer alan “mali sorumluluk sigortası silahsız” ve 4’üncü satırında yer alan “mali sorumluluk sigortası silahlı” iş kalemlerine ilişkin 0,00 TL fiyat yazmasından dolayı, teklifinin değerlendirme dışı bırakılması gerekmektedir.”

Yukarıda yer verilen iki karar da birbiriyle yakından ilgilidir, konusu aynıdır, ancak, neticeleri farklıdır. Birinci kararda sözleşme giderleri ve genel giderler içerisinde yer alan amortisman unsurlarına yönelik olarak teklif mektubu eki cetvelde satır açılması, isteklileri tereddüde düşürdüğünden dolayı ihalenin iptaline gerekçe olarak kabul edilmekte, diğer kararda ise, sözleşme giderleri ve genel giderler içerisinde yer alan mali sorumluluk sigortasının teklif mektubu eki cetvelde satır olarak gösterilmesi ve bu kaleme teklif verilmemesi ihaleden elenme sebebi olarak kabul edilmektedir. Bu yaklaşım tutarsızdır.

İşçilik hesaplama modülünün kullanımının zorunlu olması ve verilen tekliflerin modül üzerinden olması halinde, asgari işçilik maliyeti içerisinde aşağıda yer verilen sözleşme giderleri ve genel giderlerin olması doğal bir sonuçtur ve isteklilerin bu girdiler için teklif vermemesi gerekir:

“78.30. …

ç) Sözleşme Giderleri ve Genel Giderler: İhale ve sözleşmeye ilişkin damga vergileri, Kamu İhale Kurumu payı ve noter masrafları gibi sözleşme giderleri ile amortisman, kıdem ve ihbar tazminatları, ihale konusu işte kullanılacak giyim gideri, oryantasyon (ihale konusu işe uyum) eğitimi gideri, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu uyarınca işyeri hekimliği ve iş güvenliği uzmanı ücreti ile çalışanlara verilecek eğitim gideri, silahlı atış eğitim gideri, özel güvenlik mali sorumluluk sigortası gideri, yaka kartı, önemli bir bileşen olarak değerlendirilmeyen ilaçlama gideri, toplu ulaşım kartı bedeli ve bu nitelikteki genel giderleri karşılamak üzere, birim fiyat teklif cetvelinde yer alan her bir işçilik birim fiyatı üzerinden; işçi sayısı üzerinden teklif alınması idarece uygun görülmeyen iş kalemi/kalemleri için ise çalıştırılacak her bir personelin işçilik maliyeti üzerinden, % 4 oranında hesaplanan sözleşme giderleri ve genel giderler teklif bileşeni olarak kabul edilir.”

Ancak, idarelerce, hata yapılmak suretiyle, % 4 içerisinde kabul edilen girdi unsurlarına teklif mektubu eki cetvelde yer vermiş olması, değerlendirmeyi değiştirmemelidir. Yani, ihaleye katılan istekliler, işçilik kalemleri içerisinde % 4’e yer vermişse, teklif mektubu eki cetvelde yer alan bu kapsamdaki kalemlere sıfır yazsa dahi ihaleden elenmemesi ve bu kalemlerin yok kabul edilerek işlem yapılması gerekir.

Bu noktada, ihale dokümanlarının Tebliğ düzenlemelerine aykırı olamayacağı kabulüyle hareket edilmesi ve işçilik hesaplama modülünün kullanım zorunluluğu dikkate alınmalıdır. İhale dokümanının tamamen okunup, anlaşılıp, kabul edildiğinin teklif mektuplarında yer alması, ihale dokümanlarına yanlış olarak konulan düzenlemeleri doğru hale getirmeyeceği gibi, bu yanlışlar üzerinden işlem yapılması da doğru olmayacaktır.

Netice itibarıyla;

• Sözleşme giderleri ve genel giderler içerisinde yer alan unsurların teklif mektubu eki cetvelde yer alması, bunlara teklif verilmesini gerektirmez.
• Kamu İhale Mevzuatına aykırı olan bu ihale dokümanı düzenlemesinin yok kabul edilerek işlem yapılması doğru sonuçtur.
• Giyim giderinin, mali sorumluluk giderinin, silahlı atış eğitim giderinin, amortismana tabi bedellerin ayrı iş kalemi olarak gösterilmesi idarenin hatasıdır, ancak, bu hatanın neticeye yansımaması gerekir.
• İhale dokümanının okunup, anlaşılıp, kabul edildiği yaklaşımıyla hata üzerine bina kurulması mevzuata kanaatimizce tamamen aykırıdır.

Dr. Ferhat GÜNDÜZ Sayıştay Uzman Denetçisi