SÖZLEŞME DIŞI FAZLADAN YAPILAN İMALATLAR VE/VEYA SÖZLEŞMEYE/PROJEYE AYKIRI İMALATLAR 

GİRİŞ

Yüklenicilerin yüklenimlerindeki işleri iş sahibinin haklı menfaatlerini esas alarak sadakat ve özen borcu gereği sözleşme ve eki dokümanlara göre yapması ve projelerde kendiliğinden değişiklik yapmamaları gerektiği halde; başlangıç ihale/sözleşme dokümanı olan uygulama projesi yükleniciler tarafından idareden habersiz/haberli değiştirilerek uygulanmaktadır. Bazen yükleniciler tarafından projenin rantabl ve ekonomik olmaktan öte çok fazla malzeme ve işçilik içerdiği düşünülerek projelerde iyi niyetle kendiliğinden revizyonlar yapılmakta iken bazen de taahhütleri kapsamında ki yapım işinin proje ve eklerinde yer alan nicelik ve nitelik şartlarını dikkate alınmadan imalatlar gerçekleştirilmekte, bazı durumlarda ise bazı imalat kalemleri hiç yapılmamakta veya sözleşme dışı imalatlar yapılmaktadır.

Yukarıda sayılan haller idarelerce ister işin devamında isterse geçici/kesin kabul aşamasında veya kesin hakediş aşamasında tespit edildiğinde ne yapılacaktır, idare-yüklenici ilişkileri nasıl olacaktır?

Yazımız ile bu soruya cevap aranacaktır.

ANALİZ ve ÖNERİLER

Bu durum;

A- Sözleşme/proje dışı fazladan yapılan imalatlar,

B- Sözleşmeye/projeye aykırı fazla/eksik imalatlar,

Olarak iki ana başlık ve her ana başlıkta alt başlıklar şeklinde incelenecektir. Sözleşmesi kapsamında yapılan yasal iş artış ve eksilişleri yazımızın konusu dışıdır.

1.1. Yüklenici tarafından idareden habersiz sözleşme kapsamı dışında fazladan yapılan imalatlar;

1- İşin devamında tespit edilmiş ise;

a-) İdaresince kabul edilmediği takdirde 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunun “İşe başlama ve yürütme” başlıklı 473 üncü maddesi;

“…Meydana getirilmesi sırasında, eserin yüklenicinin kusuru yüzünden ayıplı veya sözleşmeye aykırı olarak meydana getirileceği açıkça görülüyorsa, işsahibi bunu önlemek üzere vereceği veya verdireceği  uygun bir  süre içinde  yükleniciye,  ayıbın  veya aykırılığın giderilmesi; aksi takdirde hasar ve masrafları kendisine ait olmak üzere, onarımın veya işe devamın bir üçüncü kişiye verileceği konusunda ihtarda bulunabilir.” Hükmü ve,

Yapım İşleri Genel Şartnamesinin “Yüklenicinin bakım ve düzeltme sorumlulukları” başlıklı 25 inci maddesihükmü gereğince idarece yükleniciyesözleşme dışı imalatları yıkıp mahallin eski haline getirilmesiiçin bildirimde bulunulur. Bildirimin gereği yüklenici tarafından yerine getirilmediğinde noterden en az on gün süreli ihtarname (keşide) çekilerek gereğinin yapılması istenilir. Aksi halde sözleşme dışı işler ihtarnamede belirtilmek şartıyla yüklenici nam ve hesabına üçüncü kişilere yıktırılarak inşaat mahalli eski haline getirilir.

b) İdaresince kabul edildiğinde ise 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununun “Sözleşme kapsamında yaptırılabilecek ilave işler, iş eksilişi ve işin tasfiyesi” başlıklı 24 üncü maddesi;

“….

a) Sözleşmeye esas proje içinde kalması,

b) İdareyi külfete sokmaksızın asıl işten ayrılmasının teknik veya ekonomik olarak mümkün olmaması,

Şartlarıyla, anahtar teslimi götürü bedel ihale edilen yapım işlerinde sözleşme bedelinin % 10'una, birim fiyat teklif almak suretiyle ihale edilen mal ve hizmet alımlarıyla yapım işleri sözleşmelerinde ise % 20 'sine kadar oran dahilinde, süre hariç sözleşme ve ihale dokümanındaki hükümler çerçevesinde aynı yükleniciye yaptırılabilir….

Birim fiyat sözleşme ile yürütülen yapım işlerinde, Bakanlar Kurulu bu oranı sözleşme bazında % 40 'a kadar artırmaya yetkilidir.

İşin bu şartlar dahilinde tamamlanamayacağının anlaşılması durumunda ise artış yapılmaksızın hesabı genel hükümlere göre tasfiye edilir. Ancak bu durumda, işin tamamının ihale dokümanı ve sözleşme hükümlerine uygun olarak yerine getirilmesi zorunludur…”

Hükmü gereğince iş artışına gidilebilir.

İdarece kabul edilen sözleşme dışı fazla işler Yargıtay ...

Kararları gereğince, idarece kabul edilmek şartı ile hakedişlere girmemiş ise en son olarak kesin hakedişte  dikkate alınır.

Kesin hakediş sonrası hakkedişlere girmemiş ancak idarece kabul edilen imalatlar Türk Borçlar Kanununun 46 ncı maddesi ve devamı yetkisiz temsil (vekaletsiz iş görme), 77 inci maddesi ve devamı haksız müktesep ve sebepsiz zenginleşme hükümleri gereğince yüklenici tarafından yargı yolu ile talep edilebilir.

1.2. Yüklenici tarafından idareden habersiz sözleşme/projeye aykırı fazla/eksik yapılan imalatlar;

1.2.1- İşin devamında tespit edilmiş ise;

1.2.2- Geçici kabulde tespit edilmiş ise;

1.2.3-Kesin kabulde tespit edilmiş ise;

1.2.4- Kesin hakediş aşamasında tespit edilmiş ise;