ŞOFÖRLÜ ARAÇ KİRALAMA İHALELERİNDE ŞOFÖR ÜCRETLERİ NASIL AYNI KALABİLİR VEYA ARTABİLİR?

Araç kiralama ihalelerinde ortaya çıkan israfın önlenmesi ve kamu kurum ve kuruluşları tarafından ödenen tutarlara sınır getirilmesi amacıyla 2 Ekim 2014 tarihinde Bakanlar Kurulu Kararı ile Hizmet Alımı Suretiyle Taşıt Edinilmesine İlişkin Esas ve Usullerde Değişiklik yapılmasına karar verilmiştir.

Söz konusu değişikliğin üç temel ayağı bulunmaktadır: Araçların yakıt hariç kiralanması, şoför hariç araç kiralama ihalelerinde ödenecek bedele sınır getirilmesi, şoför dahil araç kiralama ihalelerinde ödenecek bedele sınır getirilmesi.

Bu üç sınırlama veya değişikliğin kendi içerisinde ve farklı açılardan ele alınması gerekli ve mümkün olmakla beraber, analizimizde şoför dahil araç kiralama ihalelerinde şoför ücretlerinin nasıl aynı kalabileceği veya arttırılabileceği üzerinde durulacaktır.

Son düzenleme sonrasında şoför giderleri dahil araç kiralama ihalelerindeki sınırlama şu şekildedir:

“Şoför giderleri dahil yapılan taşıt kiralamalarında aylık kiralama bedeli, (a) bendine göre tespit edilecek tutara yürürlükteki brüt asgari ücretin yüzde elli artırımlı tutarının ilave edilmesi suretiyle hesaplanacak tutarı aşmayacaktır.”

Söz konusu düzenlemeye bakıldığında öncelikle, şoförlere brüt asgari ücretin % 50 fazlasının ödenebileceği şeklinde bir sonuç çıkmaktadır. Bu sonucun çıkmasını haklı kılan ve düzenlemenin mahiyetinin yanlış anlaşılmalara sebebiyet verebileceğini ortaya koyan detaylı değerlendirmemizi “Araç Kiralama İhalelerinde Üst Limit Sorunu” adlı makalemizde izah etmeye çalıştık.

Ortaya çıkan bu sonucu bir kenara bırakırsak ve düzenlemeye dar açıdan yaklaşırsak (Maliye Bakanlığı ve Kamu İhale Kurulu dar olarak yorumlamaktadır.) şoför giderleri dahil yapılan araç kiralama ihalelerinde ödenecek bedelin ücretle ilgili olmadığını, şoföre verilecek ücretin burada düzenlenmediğini, yapılan düzenlemenin üst sınıra yönelik olduğunu görebiliriz. Örneğin; 50.000 TL kasko değeri olan bir aracın kiralandığı bir ihalede, 2015 yılı ilk altı ayı için verilecek azami ödeme tutarı 2802,25 TL olacaktır. Aracın kasko değerinin % 2’si oranında teklif olduğu kabul edilirse, şoför ücreti için ödenebilecek maksimum tutarın herşey dahil 1802,25 TL olmaktadır. Bu bedelin içerisinde ise işveren primleri, fazla mesailer, bayram çalışmaları, yemek ve yol bedelleri yer almaktadır.

Bu yaklaşım içerisinde bakıldığında, yukarıdaki örnek üzerinden, şoförlere ödenecek bedel brüt asgari ücretin en fazla % 22’si olmaktadır.

Ortaya konulan bu tablonun ne kadar vahim neticeler ortaya çıkartabileceğini tahmin etmekte zannediyorum zorlanmıyoruzdur. Maliye Bakanlığı tarafından bu kapsamda verilen görüşlerde yeknesaklık bulunmadığı gibi, verilen görüşlerin mahiyetine bakıldığında da işin içerisinden tam olarak çıkılamadığı anlaşılmaktadır. Çünkü bir görüşünde işveren primlerini sınıra dahil etmemekteyken, bir başka görüşünde bu giderleri de yukarıda ifade ettiğimiz sınır içerisinde ele almaktadır.

Kanaatimiz; Bakanlar Kurulu Kararının biran evvel değiştirilmesi ve hem yanlış anlaşılmalara meydan vermeyecek hem de hak kayıplarına sebep olmayacak şekilde yeniden kurgulanmasıdır.

Maliye Bakanlığı ve Kamu İhale Kurulu görüşlerine katılmadığımızı ifade etmekle beraber, ortada bir mevzuat düzenlemesi ve bu düzenlemenin ele alınış şekli bulunmaktadır. Var olan görüşler ve düzenlemeler çerçevesinde, şoför ücretleri düşürülmeden, aynı seviyede tutularak veya artırılması için ne gibi uygulamalar yapılabilir, bunlara başlıklar halinde yer verilecektir.

1. Şoför temini ayrı bir ihale konusu yapılabilir ve bu yöntemle şoför ücretleri Bakanlar Kurulu Kararından etkilenmez.
2. Şoför dahil araç kiralama ihalelerinde aylık ödenecek bedel ifadesi kullanıldığından dolayı, şoförün ayrı iş kalemi olarak gösterilmesi sorunu çözebilir. Kararnamede şoför giderleri dahil araç kiralama ve aylık kiralama bedeli ifadeleri kullanılmaktadır. Ödeme şoför dahil araç kiralama üzerine kurgulanmış olup, teklif mektubu eki cetvelde şoför giderlerinin ayrı iş kalemi olarak gösterilmesi halinde, araç maliyeti içerisine şoför gideri dahil edilmemiş olacaktır. Yani kararnamedeki ifadeye uygun bir şekilde ihale yapılmadığı için, şoför giderlerinin ayrı iş kalemi olarak gösterilmesi halinde de, kanaatimizce şoför ücretleri ve eklentileri Bakanlar Kurulu Kararı’ndan etkilenmeyecektir. (Bu çözüm kanaatimizce doğru olmakla beraber, uygulayıcılar ve uzmanlar nezdinde fikir birliği olmadığı için kesin değildir.)
3. Şoför iş kalemleri bir havuz olarak ele alınabilir ve bu havuzdan şoförler araçlara yönlendirilir. Dolayısıyla, araçlar şoför dahil şeklinde kiralanmamış, araçtan bağımsız olarak temin edilmiş olur. Hatta, şoför sayıları ile araç sayılarının birbirinden bağımsız olarak ele alınması bu durumu daha da haklı konuma getirecektir.
4. Bakanlar Kurulu Kararında getirilen sınırlama belli araçlara yönelik olup, bu araçlar haricinde araçların olduğu ihalelerde, teknik şartnameye şu şekilde bir düzenleme konulabilir: “İhale konusu işte çalışacak şoförler, ehliyet sınıflarına uygun başka araçların kullanılmasında da görevlendirilebilirler.”

İHALELERDE YAŞAMIŞ OLDUĞUNUZ SORUNLARLA İLGİLİ OLARAK GÜNÜN HER SAATİ UZMANLARIMIZLA GÖRÜŞEBİLİRSİNİZ.  HEMEN ARAYIN 0535 645 00 20