SGK HİZMET ALIM İHALELERİNİN TAMAMINI İNCELEYECEK Mİ?

Herkesin malumu ve yakından takip ettiği üzere, 2016 yılında uygulanmak üzere Hazine teşviki kabul edilmiştir. Söz konusu teşvik uygulamasının nasıl yapılacağı Sosyal Güvenlik Kurumunun 2016/4 sayılı Genelgesi ile izah edilmeye çalışılmıştır. Genelgede önemli açıklamalar olmakla birlikte, özellikle kamu ihaleleri ile ilgili kısmında önemli sorunların bulunduğu değerlendirilmektedir.

6661 sayılı Kanunla 5510 sayılı Kanuna eklenen Geçici 68 inci maddenin 8 inci fıkrasına göre hakedişlerden teşvik kesintileri yapılacaktır.

“4734 sayılı Kanunun 2 nci maddesinin birinci fıkrasının (a), (b), (c) ve (d) bentlerinde sayılan idareler tarafından ilgili mevzuatı uyarınca yapılan ve sözleşmesinde fiyat farkı ödeneceği öngörülen hizmet alımlarında, ihale dokümanında personel sayısının belirlendiği ve haftalık çalışma saatinin tamamının idarede kullanılmasının öngörüldüğü işçilikler için birinci fıkra uyarınca Hazine tarafından karşılanacak tutarlar bu idarelerce işverenlerin hak edişinden kesilir.”

Dikkat edileceği üzere, hakedişlerden hazine desteğinin kesilebilmesi belirli şartlara bağlanmıştır. Yani teşvikten yararlanacak bütün yüklenicilerin hakedişinden kesinti yapılmayacaktır. Hakedişlerden hazine desteğinin kesilebilmesi için;

1. İhale dokümanında fiyat farkı ödeneceğine yönelik hüküm bulunması,

2. İhale dokümanında personel sayısına yer verilmiş olması,

3. Haftalık çalışma saatinin tamamının idarede kullanılacak olması,

şartlarının bir arada bulunması gerekir.

Ancak, 2016/4 sayılı SGK Genelgesinde yer verilen ifadeler borç sorgulama ekranında gözüken hazine desteğinin hakedişlerden kesilmesi üzerine kuruludur:

“Bu bakımdan, geçici 68 inci madde kapsamında destekten yararlanan işverenlerin yararlandıkları destek tutarlarının ihale makamlarınca hakedişlerinden kesilebilmesi için, söz konusu destek kapsamında yararlanılan tutar “İdarelerce e-borç sorgulama” ekranından destek tutarının görüntülenmesine kadar ilgili Sosyal Güvenlik Merkezlerince/Sosyal Güvenlik İl Müdürlüklerince talep edilmesi halinde ihale makamlarına yazı ile bildirilecek ve buna göre kesinti yapılacaktır.”

Genelgeye ve SGK tarafından yapılan duyurulara göre herhangi bir işlem yapılmadan SGK tarafından Hazine desteği tutarı re’sen hesaplanacak ve borç sorgulama ekranında gözükecektir.

Burada ilginç bir tablo karşımıza çıkmaktadır. Hakedişlerden kesinti yapılabilmesi belli şartların varlığına ihtiyaç duyuyorsa ve SGK tarafından yararlanılan hazine desteği tutarı ekranlarında gösterilecekse, o zaman SGK bütün ihaleleri teker teker inceleyecek sonucu ortaya çıkmaktadır. Çünkü ihale dokümanını incelemeden hakedişlerden kesinti yapılabilmesi olanaklı değildir ve tek başına hazine desteğinden yararlanılmış olması da hakedişten kesinti yapılmasına sebep değildir.

SGK’nın 4734 sayılı Kanun kapsamındaki bütün ihaleleri ya incelemesi ya da inceleme imkanı olamayacağından düzenlemede değişikliğe gidilmesi gerektiği değerlendirilmektedir.

ÖNERİ

1. SGK Genelgesinin ihalelerin mahiyetini dikkate alacak şekilde değiştirilmesi,

2. İdarelerin hakedişlerden yapılacak kesintilere karar vermesi yönünde düzenleme yapılması,

3. Yararlanılan her hazine desteğinin hakedişlerden kesilmesine gerek bulunmadığı yönünde düzenleme yapılması ve şartlarının oluşturulması,

4. İdarelerin asıl işveren olduğu gerçeği çerçevesinde konunun yeniden ele alınması,

gerekmektedir.