SERMAYE PİYASASI KANUNU UYARINCA VERİLEN İDARİ PARA CEZASINA YAPILAN İTİRAZDA GÖREVLİ YARGI YERİ (Mali Hukuk Sayı: 169, Ocak-Şubat 2014)

GİRİŞ

2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu, 30/07/1981 tarih ve 17416 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Söz konusu Kanun, tasarrufların menkul kıymetlere yatırılarak halkın iktisadi kalkınmaya etkin ve yaygın bir şekilde katılmasını sağlamak amacıyla; sermaye piyasasının güven, açıklık ve kararlılık içinde çalışmasını, tasarruf sahiplerinin hak ve yararlarının korunmasını, düzenlemek ve denetlemek amacıyla hazırlanmıştır.

Sermaye piyasası araçları, bu araçların ihracı, halka arzı ve satışı, bunları ihraç veya halka arz edenler, borsalar ve teşkilatlanmış diğer piyasalar, sermaye piyasası faaliyetleri, sermaye piyasası kurumları ve Sermaye Piyasası Kurulu bu Kanun hükümlerine tabi olup, Kanuna uygun hareket etmek zorundadırlar. Ayrıca Sermaye Piyasası Kurulu tarafından yayımlanan tebliğlerde anılan Kanun çerçevesinde piyasayı düzenleyen ve uyulması zorunlu olan hükümleri içermektedir.

2499 sayılı Kanun’un 47. maddesi cezai sorumluluk, 47/A maddesi ise idari para cezaları başlığını taşımaktadır. Cezai sorumluluk maddesi, madde metninde belirtilen kişilere hapis ve adli para cezası öngörürken, idari para cezaları ise bu Kanuna dayanılarak yapılan düzenlemelere, belirlenen standart ve formlara ve Sermaye Piyasası Kurulunca alınan genel ve özel nitelikteki kararlara aykırı hareket ettiği tespit edilen gerçek kişiler ve tüzel kişilere, gerekçesi belirtilmek suretiyle Sermaye Piyasası Kurulu, Türkiye Sermaye Piyasası Aracı Kuruluşları Birliği Yönetim Kurulu ve Türkiye Değerleme Uzmanları Birliği Yönetim Kurulu tarafından verilen cezaları kapsamaktadır.

GÖREVLİ YARGI YERİ

2499 sayılı Kanuna dayanılarak yapılan düzenlemelere, Sermaye Piyasası Kurulunca belirlenen standartlara ve alınan genel ve özel nitelikteki kararlara aykırı hareket edilmesi ve bu aykırılığın bir suç oluşturmaması halinde Kurul tarafından idari para cezası verilir.

Söz konusu Kanunun “İdari para cezaları” başlıklı 47/A maddesinde aynen;

“Bu Kanuna dayanılarak yapılan düzenlemelere, belirlenen standart ve formlara ve Kurulca alınan genel ve özel nitelikteki kararlara aykırı hareket ettiği tespit edilen gerçek kişiler ve tüzel kişilere, gerekçesi belirtilmek suretiyle Kurul tarafından onbeşbin Türk Lirasından yüzbin Türk Lirasına kadar idarî para cezası verilir.

Kanunun 40/C maddesinin beşinci fıkrasındaki yükümlülüğe uymayan üyelere Türkiye Sermaye Piyasası Aracı Kuruluşları Birliği Yönetim Kurulunca beşbin Türk Lirasından yirmibeşbin Türk Lirasına kadar idarî para cezası verilir.

Kanunun 40/D maddesinin beşinci fıkrasındaki yükümlülüğe uymayan üyelere, Türkiye Değerleme Uzmanları Birliği Yönetim Kurulunca bin Türk Lirasından beşbin Türk Lirasına kadar idarî para cezası verilir. Birlik, verdiği cezaları ilgiliye tebliğ eder ve tahsil ve gelir kaydı için Yatırımcıları Koruma Fonuna bildirir.

İdarî para cezalarının verilmesini gerektiren fiillerin tekrarı halinde, verilen para cezası iki katı, ikinci ve müteakip tekrarlarda üç katı artırılarak uygulanır. Bu cezaların verildiği tarihten itibaren iki yıl içinde idarî para cezası verilmesini gerektiren aynı fiil işlenmediği takdirde önceki cezalar tekrarda esas alınmaz.” hükmü yer almıştır.

Madde metninin ilk üç fıkrasında, idari para cezalarının hangi hallerde, hangi kurullar tarafından ve ne miktarda verileceği belirtilmiştir. Son fıkrada ise idari para cezalarının tekerrürü halinde uygulamanın nasıl olacağı ve tekerrüre ilişkin süre hususu hüküm altına alınmıştır.

Ancak idari para cezasına karşı kanun yolu ve hangi yargı yerinin görevli olduğuna ilişkin bir düzenlemeye, 2499 sayılı Kanunda yer verilmemiştir.

Diğer taraftan, 31/03/2005 tarih ve 25772 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun 3 ve 27. maddelerinde özel bir görev kuralının bulunmaması halinde, idari para cezalarına karşı yapılacak itirazlara ilişkin hükümler yer almaktadır.  Anılan Kanunun 3 üncü maddesinde;

“Bu Kanunun;

a) İdarî yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümleri, diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması halinde,

b) Diğer genel hükümleri, idarî para cezası veya mülkiyetin kamuya geçirilmesi yaptırımını gerektiren bütün fiiller hakkında uygulanır.” hükmü ve

“Başvuru yolu” başlıklı 27 nci maddesinin ilk fıkrasında;

“(1) İdarî para cezası ve mülkiyetin kamuya geçirilmesine ilişkin idarî yaptırım kararına karşı, kararın tebliği veya tefhimi tarihinden itibaren en geç onbeş gün içinde, sulh ceza mahkemesine başvurulabilir. Bu süre içinde başvurunun yapılmamış olması halinde idarî yaptırım kararı kesinleşir” düzenlemesi yer aldığından, diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması halinde idari para cezalarına karşı belirlenen süre içerisinde sulh ceza mahkemesine başvurulacağı hüküm altına alınmıştır.

2499 sayılı Kanun uyarınca verilen idari para cezaları, 5326 sayılı Kanun’un 16. maddesinde belirtilen “Kabahatler karşılığında uygulanacak olan idari yaptırımlar, idari para cezası ve idari tedbirlerden ibarettir” hükmü uyarınca, idari yaptırım türlerinden biridir. 2499 sayılı Kanun’da da idari para cezasına itiraz konusunda görevli mahkeme gösterilmemiştir. Bu durumda, Kabahatler Kanunu’nun 5560 sayılı Kanun’la değişik 3. maddesinde belirtildiği üzere, idarî yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümlerinin, diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması halinde uygulanacağı nedeniyle, görevli mahkemenin belirlenmesinde 5326 sayılı Yasa hükümleri dikkate alınacağından, idari para cezalarına karşı açılan davanın görüm ve çözümünde, anılan Kanunun 27. maddesinin (1) numaralı bendi uyarınca adli yargı yeri görevlidir.

Nitekim, 01.11.2010 tarih, E. 2010/139, K. 2010/226 sayılı ve 05.07.2010, E. 2010/10, K. 2010/141 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesi kararlarında 2499 sayılı Kanun’un 47/A maddesi uyarınca verilen idari para cezasına karşı açılan davanın adli yargı yerinde çözümlenmesi gerektiğine karar verilmiştir.

SONUÇ

2499 sayılı Kanunda, aynı Kanun’un 47/A maddesi uyarınca verilen cezaya karşı kanun yoluna ilişkin bir düzenlemeye yer verilmemiştir. Bu nedenle, kanun yolunun belirlenmesi için Kabahatler Kanunu’na bakmak gerekir. Kabahatler Kanunu’nun 3. maddesinde belirtildiği üzere, idarî yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümlerinin, diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması halinde uygulanacağından bahisle, görevli mahkemenin belirlenmesinde 5326 sayılı Yasa hükümleri dikkate alınacağından, idari para cezalarına karşı açılan davanın görüm ve çözümünde, anılan Kanunun 27. maddesinin (1) numaralı bendi uyarınca adli yargı yeri görevlidir.

Yukarıda belirtilen Uyuşmazlık Mahkemesi kararları da bu görüşü teyit eder niteliktedir.