MEMURLARA YAPILACAK GİYECEK YARDIMI YÖNETMELİĞİNE İLİŞKİN KARAR ve GÖRÜŞLER (Mali Hukuk Sayı: 168, Kasım-Aralık 2013)

GİRİŞ

657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun “Amaç” başlıklı 2’nci Maddesinde yer alan “Bu Kanunda öngörülen yönetmelikler Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulur.” Hükmü gereği; 14.09.1991 tarih ve 91/2268 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Memurlara Yapılacak Giyecek Yardımı Yönetmeliği[1] 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 211 inci maddesinin vermiş olduğu yetkiye istinaden hazırlanmıştır. Yönetmeliğin “Genel Hükümler” kısmında, bu Yönetmelik hükümlerinin “657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi personel ile bu Kanunun ek geçici 21 inci maddesinde belirtilen personel ve diğer kanunlarda giyecek yardımı konusunda 657 sayılı Kanuna göre işlem yapılacağına ilişkin hüküm bulunan personel hakkında” uygulanacağı hüküm altına alınmıştır. Giyecek yardımına ilişkin çıkarılan bu yönetmeliğin bir diğer özelliği de Yönetmeliğe tabi olan kamu personellerinin çalıştığı kurumlar için genel, kapsayıcı ve tek yönetmelik oluşudur. Yönetmeliğin 12’nci maddesinin a bendinde bu özellik; “Bu Yönetmelik kapsamında yer alan kurum ve kuruluşlar giyecek yardımı konusunda ayrı bir yönetmelik çıkaramazlar.” şeklinde hüküm altına alınarak vurgulanmıştır.

I-GİYİM YARDIMININ KAPSAMI ve ŞEKLİ

1.1.(Yönt./Mad.3) Giyim Yardımından Yararlanacak olanlar: 2 nci maddede belirtilen personelden giyecek eşyası verilecek olanlar, kadro unvanları ve hizmet sınıfları itibariyle ekli I ve II sayılı cetvellerde gösterilmiştir. Bu cetvellerde yer almayanlar her ne suretle olursa olsun bu yardımdan yararlandırılmazlar. Giyecek yardımından yararlanılacak bir göreve aday memur olarak atananlar, bu yardımdan memurlar gibi yararlanırlar.

Madde-3’e İlişkin Yorum, Karar, Görüş ve Değişiklikler: Sayıştay Başkanlığı çeşitli tarihlerde verdiği kararlarında giyecek yardımı verilmesinde kişinin yaptığı iş, yaptığı işin niteliği ve bu işe ait bir üniforma zorunluluğu olup olmamasına dikkat çekmiştir. Kişinin bulunduğu görevin yani yaptığı işin giyim yardımında belirleyici olmasına dair Sayıştay Kararında[2]; “657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 211'inci maddesine dayanılarak çıkarılan 91/2268 sayılı "Memurlara Yapılacak Giyecek Yardımı Yönetmeliği"nin 2 ve 3'üncü maddelerinde giyecek yardımından yararlanacak personel belirlendiğinden ve aynîyat saymanları bu kapsamda yer almadıklarından aynîyat saymanına giyecek yardımı verilmesi sebebiyle fazla ödenen meblağın sorumlulara ödettirilmesine,” şeklinde hüküm verilmiştir.

Öte taraftan Sayıştay Başkanlığı Temyiz Kurulu bir kararında[3] evlendirme memuruna yapılan giyim yardımının listede bulunmamasına rağmen mevzuata uygun olduğuna karar vererek daire Kararında verilen tazmin hükmünü kaldırmıştır. Söz konusu kararda özetle; “Memurlara yapılacak Giyecek Yardımı Yönetmeliği eki I ve II sayılı cetvellerde yer almamasına rağmen Belediye Evlendirme Memuru için takım elbise, gömlek, kravat, kemer ve ayakkabı satın alınarak bedelinin Belediye bütçesinden karşılanması nedeniyle … tazmin hükmü verilmiştir. Dilekçi dilekçesinde özetle, 07.11.1985 tarih ve 18921 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Evlendirme Yönetmeliğinin 48. maddesinde evlendirme memurlarına yapılacak giyecek yardımının sadece cübbe ile sınırlı kılındığını fakat, belediye evlendirme memurunun işini ücret almadan yaptığını; evlendirme işini yapan memurun Belediye’yi ve bir anlamda da Devlet’i temsil ettiğini; Devletin saygınlığını göz önünde tutmak için sadece nikah merasimlerinde kullanılmak üzere siyah takım elbise ve aksesuarlarının alındığını belirterek tazmin hükmünün kaldırılmasını talep etmiştir.
…Belediye’de görev yapan evlendirme memuru sürekli olarak göz önünde olup, sosyal bir görevi icra etmesi nedeniyle görevin gerektirdiği kılık kıyafetin ve diğer aksesuarların temini belediye bütçesinden ödeme yapılarak temin edilmesinde mevzuata aykırılık bulunmamaktadır. Bu itibarla, dilekçi iddialarının kabul edilerek … sayılı İlam’ın 2. maddesi ile …verilen tazmin hükmünün kaldırılmasına” Denilmiştir.

Giyecek yardımından yararlanmada, yararlanacak kişinin yaptığı işin niteliği de çok önemlidir. Sayıştay konuyla ilgili bir Kararında[4] “Memurlara Yapılacak Giyecek Yardımı Yönetmeliğine ekli II sayılı Cetvelin "Teknik Hizmetler" bölümünün 2’nci sırası ile ilgili yönetmeliğin dip not bölümünün (B) şıkkında; (Arazide çalışanlar) ibaresi, yıllık çalışma programları çerçevesinde aynı yıl içerisinde en az toplam 3 ay süre ile fiilen görev yapılması şeklinde ifade edildiğinden belediye sınırları ve mücavir alanlar içerisinde kontrollük hizmeti yapan belediye teknik personelinin yürütmüş olduğu bu hizmet niteliği itibariyle arazi çalışması olmamasına rağmen söz konusu personele arazide çalışanlar için verilmesi öngörülmüş olan giyecek yardımlarının yapılması sonucu fazla ödenen tutarın sorumlulara ödettirilmesine, “Denilmiştir.

Giyecek yardımından yararlanmada, yararlanacak kişinin mesleğini icra ederken giyim eşyasını veya üniformasını taşıma zorunluluğu olması bir diğer önemli noktadır. Sayıştay konuyla ilgili Kararında[5]; “İtfaiye Müdürü ve Zabıta Müdürü'nün "Memurlara Yapılacak Giyecek Yardımı Yönetmeliği"nin 12-b bendi uyarınca, "müdür" unvanlı olmaları sebebiyle giyecek yardımı alamayacakları ileri sürülmüş ise de; anılan görevlerin ifasının resmi giysi giyilerek gerçekleştirilmesi zorunluluğu göz önünde bulundurularak bu amaçla yapılan harcamada mevzuata aykırılık bulunmadığına,” Denilmiştir.

Danıştay 5. Dairesinin Kararında[6]; “4325 sayılı Ankara Elektrik ve Havagazı ve Adana Elektrik Müesseselerinin İdare ve İşletmeleri Hakkında Kanunun 17.maddesinde, “İşletme Müesseselerinin memur ve müstahdemleri halk ve mensup oldukları idare ile münasebetlerinde hususi müessese memurları gibi muameleye tabidirler. Bunlar hakkında memurun muhakematı hakkında kanun ile memurin kanunları hükümleri tatbik olunmaz” hükmü yer almakta olup, bu hüküm uyarınca EGO personeli özlük hakları bakımından 657 Sayılı Yasaya tabi olduğu halde, diğer hak ve ödemeleri özel yasalar olan 4325 Sayılı Yasa ve bu Yasanın 18. maddesinin göndermede bulunduğu 3659 Sayılı Yasa ile düzenlenmiştir. Bu nedenle, memurlara yapılacak giyecek yardımı yönetmeliği ve devlet memurları yiyecek yardımı yönetmeliğinin EGO personeline uygulanması olanaksızdır” Hükmü verilmiştir.

1.2.(Yönt./Mad.4) Yararlanma Şekli: Giyecek yardımı kurum tarafından temin edilir ve ayni olarak verilir. Bu yardım karşılığında çek, kupon veya benzeri kağıtlar verilemez ve nakdi bir ödemede bulunulamaz. Ayrıca, bu yardım için memura fatura karşılığı bir ödeme yapılamaz. Giyim eşyası standart beden ölçülerine göre yaptırılır. Gerektiğinde beden ölçüsüne göre kurumca diktirilir.

Madde-4’e İlişkin Yorum, Karar, Görüş ve Değişiklikler: Yönetmeliğin başlangıç hali giyim yardımının “ayni” yapılacağına ilişkin düzenlemeler içerirken 2008 yılında yapılan değişiklikte[7]; Emniyet Hizmetleri Sınıfında sivil olarak görev yapanların giyecek yardımı bedeli ile çarşı ve mahalle bekçilerine dikiş bedeli ve Milli İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığı personeline nakdi olarak giyecek yardımı yapılabileceğine dair düzenleme yapılmıştır.

Yine Maliye Bakanlığı’nın 22.04.2010 Tarih ve 5474 Sayılı yazısı üzerine  Bakanlar Kurulunca 2010 yılında yapılan değişiklikle[8] Yönetmeliğe;

"Ek Madde 1- Bu Yönetmeliğe ekli (1) sayılı Cetvelin (16), (17), (18), (19) ve (20) numaralı sıraları ile (II) sayılı Cetvelin Sağlık Hizmetleri ve Yardımcı Sağlık Hizmetleri Sınıfına ait bölümünün (3) numaralı sırası hariç olmak üzere, personele verilmesi öngörülen giyecek yardımlarının bedeli, 11 inci madde uyarınca belirlenen fiyatlar esas alınmak suretiyle nakden ödenir. Emniyet Hizmetleri Sınıfı ile Milli İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığında görev yapan personel için bu madde hükümleri uygulanmaz. Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Maliye Bakanlığınca belirlenir." ek maddesi eklenerek bazı personele yapılacak giyecek yardımının nakdi olarak ödenmesi öngörülmüştür.

Uygulamaya ilişkin Maliye Bakanlığı tarafından 2013 yılına dair belirlenen esaslardan giyim yardımından yararlanacakları ilgilendiren esaslar[9] şu şekildedir;

 “1)Yönetmeliğe ekli I ve II sayılı cetvellerdeki giyim eşyaları esas alınarak hazırlanan “Memurlara Verilecek Giyecek Eşyalarının Azami Birim Fiyat Listesi” Ek:1 de yer almaktadır. Kurum ve kuruluşlar, ayni olarak verecekleri giyim eşyalarında belirlenmiş olan bu fiyatları aşmayacak şekilde ihale mevzuatına göre işlem yapacaklardır.

 2)Memurlara Yapılacak Giyecek Yardımı Yönetmeliğinde 7/5/2010 tarihli ve 2010/508 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla yapılan değişiklik uyarınca, Yönetmeliğe ekli I sayılı cetvelin 16, 17, 18, 19 ve 20 nci sıraları ile II sayılı cetvelin Sağlık Hizmetleri ve Yardımcı Sağlık Hizmetleri Sınıfına ait bölümünün 3 üncü sırasında sayılan personele yapılacak giyecek yardımları ayni olarak yapılmaya devam edilecek, diğer personele verilmesi öngörülen giyecek yardımlarının bedeli ise nakden ödenecektir.

3)Yönetmeliğe ekli I ve II sayılı cetvellerdeki giyim eşyaları esas alınarak hazırlanan “Nakden Yapılacak Giyim Yardımına İlişkin Fiyat Listesi ” Ek:2 de yer almaktadır. Nakdi olarak yapılacak giyim yardımının ödenmesinde bu fiyatlar esas alınacaktır…

5) Nakdi olarak yapılacak ödemelerden gelir vergisi ve damga vergisi kesintisi yapıldıktan sonra geri kalan tutar ilgili personele ödenecektir…”

Ayrıca yukarıdaki esaslara göre ilgili personele daha önceki yıllarda verilmiş olan ve henüz kullanma süresi dolmamış giyim eşyalarının bedeli, kullanma süreleri dolduktan sonra ödenecektir.

Bu arada Maliye Bakanlığı tarafından yayımlanan giyim yardımından yararlanacakları ilgilendiren esasların 5 inci maddesinde giyecek yardımına ilişkin vergileme hususlarına değinilmiştir. Burada dikkat edilmesi gereken husus yukarıdaki hükmün giyecek yardımının nakdi olarak verilmesi halinde gelir vergisi ve damga vergisinin kesileceğidir. Ancak ayni olarak verilen, ilgililere zimmetle teslim edilen ve mevzuatta geri alınması öngörülen durumlarda ilgili giyecek demirbaş hükmünde olduğundan bunlar üzerinden böyle bir vergi kesintisi olmayacaktır. Konuyla ilgili Sayıştay Kararları şu şekildedir;

Karar-1:[10] “193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu'nun 61'inci maddesinde ücret; işverene tabi ve belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatler olarak tanımlanmıştır. Aynı Kanun'un 27'nci maddesinin 2'nci bendinde ise demirbaş olarak verilen giyim eşyalarının gelir vergisinden istisna edildiği belirtilerek, resmi ve özel daire ve müesseselerce, hizmet erbabına işin icabı olarak verilen ve bunların işten ayrılmaları halinde geri alınan giyim eşyaları demirbaş eşya olarak kabul edilmiştir. … Müdürlüğü personeline yapılan giyim yardımı, ilgililere sağlanan menfaat niteliğinde olmayıp, hizmetin gereği olarak verilen tulum, deri mont, yağmurluk gibi koruyucu giyim eşyalarından oluştuğundan, 193 sayılı Kanun'un 27'nci maddesinin 2'nci fıkrası kapsamında mütalaa edilmesi gerekmektedir. Her ne kadar, Memurlara Yapılacak Giyecek Yardımı Yönetmeliği'nin 7'nci maddesinde 1991 yılında yapılan değişiklikle; emeklilik, ölüm, istifa, sicilen emekli, memuriyetten ihraç gibi bir nedenle görevinden ayrılanlar veya bu Yönetmelik uyarınca giyim eşyası verilmesi gerekmeyen bir göreve nakledilenlerden giyim eşyası veya bedellerinin geri alınmayacağı hükmü getirilerek, giyim eşyalarının demirbaş eşya olma özeliğinin ortadan kalktığı iddia ediliyorsa da; bu hükümden hareketle memurlara verilen giyim eşyalarının tamamının işçiye sağlanan menfaat niteliğinde düşünerek, gelir vergisine tabi tutmak uygulamada da birtakım zorluklara yol açacaktır. Ayni giyim yardımından gelir vergisinin hangi usulle kesileceği bir sorun olduğu gibi hizmetin gereği olarak verilen giyim eşyalarının da demirbaş olarak kabul edilmemesi sonucunu ortaya çıkaracaktır. Bahsedilen nedenlerle, … Müdürlüğü personeline hizmetin gereği olarak verilen giyim eşyası bedellerinden gelir vergisi kesilmemesinde mevzuata aykırı bir husus bulunmadığına,”

Karar-2:[11] “İl Emniyet Müdürlüğü birimlerinde görevli emniyet hizmetleri sınıfı personeli ile çarşı ve mahalle bekçilerine, “Memurlara Yapılacak Giyecek Yardımı Yönetmeliği” hükümlerine göre ödenen dikiş bedellerinden 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 61’inci maddesi uyarınca gelir vergisi kesilmesi gerekeceğine,”

II-GİYECEKLERİN VERİLMESİNDE UYULACAK HUSUSLAR

2.1.(Yönt./Mad.5) Giyecek Eşyasının Verilme Zamanı:  Giyim ve kullanma süresi bakımından beraberliği sağlamak amacıyla; kışlık ve yazlık kıyafetlerle mevsimle ilgili olmayan giyecek eşyalarının ne zaman verileceği hüküm altına alınmıştır. Maddenin devamında, ayrıca, “Göreve ilk başlayışta yukarıda belirtilen aylar beklenmeden giyim eşyası verilir. Ancak, giyim eşyasının verildiği tarih ile bu tip eşyaların genel olarak verilmesi gereken tarih arasında kalan süre, o eşya için tespit edilen kullanma süresinin 1/4'ünden az ise, ilk giyim eşyası verilmez. Herhangi bir nedenle bir dönem için verilmeyen giyim eşyası sonraki döneme ait giyecek yardımı ile birlikte de verilemez.” Hükümleri bulunmaktadır.

Madde-5’e İlişkin Yorum, Karar, Görüş ve Değişiklikler: Ücretsiz izne ayrılan kişinin ilgili yıla ait giyecek yardımından yararlanıp yararlanamayacağı hususunda görüş talep edilmesi üzerine Devlet Personel Başkanlığı Görüş Yazısında[12] “…Memurlara Yapılacak Giyim Yardımı Yönetmeliğinin 5 inci maddesinde; giyim ve kullanma süresi bakımından beraberliği sağlamak amacıyla;

a) Kışlık kıyafete ait giyecek eşyaları Eylül-Ekim aylarında,

b) Yazlık kıyafete ait giyecek eşyaları Nisan-Mayıs aylarında,

c) Mevsimle ilgili olmayan giyecek eşyaları ise Nisan-Mayıs aylarında verilir.

....” hükümlerine yer verilmiştir.

Yukarıda yer verilen hüküm ve açıklamalar çerçevesinde; giyim eşyasının verildiği maksada uygun olarak ve görev yapılırken kullanılacağı göz önünde bulundurulduğunda, bilgisayar işletmeni olarak görev yapan ve 2011 yılı içerisinde aylıksız izne ayrılan ilgiliye, Yönetmeliğin 5 inci maddesinin ilk fıkrası uyarınca giyecek yardımının yapıldığı tarihlerde aylıksız izinli sayılması durumunda, 2011 yılında giyecek yardımının verilmesinin mümkün bulunmadığı düşünülmektedir.” Denilmiştir.

2.2.(Yönt./Mad.6) Giyim Eşyalarının Kullanma Süreleri: Giyim eşyalarının kullanma süreleri ekli cetvellerde gösterilmiştir. Bu süre eşyanın verildiği tarih esas alınmak suretiyle hesaplanır. Bir giyim eşyası için belirlenen kullanma süresi dolmadan yeni giyim eşyası verilemez. Ancak giyim eşyası görev nedeniyle kullanılamaz hale gelir ve bu durum bir tutanakla tespit edilirse, yetkili kurum amirinin onayı alınmak suretiyle genel veriliş zamanı beklenmeksizin yenisi verilebilir. Bu takdirde 5 inci maddenin ikinci fıkrası gereğince işlem yapılır. Sık sık temizlenmesi gereken giyim eşyası (beyaz önlük v.b.) o eşya için belirtilen kullanma süresinin iki katı zamanda kullanılmak üzere iki adet verilir.

2.3. Kimlere Yardım Verilmez ve Verilen Yardım Kimlerden Geri Alınmaz

2.3.1.(Yönt./Mad.7):Emeklilik, ölüm, istifa, sicilen emekli, memuriyetten ihraç v.s. gibi bir nedenle görevinden ayrılanlar veya çıkarılanlar veya bu Yönetmelik uyarınca giyim eşyası verilmesi gerekmeyen bir göreve nakledilenlerden, giyim eşyaları veya bedelleri geri alınmaz. Ancak, giyim eşyası aldıktan sonra aynı kurumda görev değişikliği sebebiyle yeni giyim eşyaları verilmesi gerekli olanlara kullanma süreleri sona erinceye kadar önceden almış bulundukları aynı cins giyim eşyaları mükerreren verilmez.

2.3.2.(Yönt./Mad.8):Giyecek yardımından yararlanan bir memurun, aynı görevi yapmak üzere bu Yönetmeliğin uygulandığı başka bir kuruma geçmesi ve orada aynı eşyayı kullanmasının mümkün olması halinde, o kişiye verilmiş eşyaların neler olduğu ve veriliş tarihi, ayrıldığı kurumca gittiği kuruma bildirilir. Verilmiş olan giyim eşyalarından her birinin kullanma süresi doluncaya kadar yeni kurumca ilgiliye o cins eşya verilmez.

III- GİYECEK YARDIMININ VERİLMESİNDE ve GİYİM YARDIMININ TEMİNİNDE UYULACAK ESASLAR

3.1.(Yönt./Mad.9):Kurumlar tarafından giyim eşyalarının verilmesinde ekli cetveller esas alınarak personelin kadro unvanı, sınıfı, sayısı ve hizmet yerlerine göre dağıtım listeleri düzenlenir. Giyecek yardımı harcama yetkililerince onaylanan bu listelere göre yapılır.

Madde-9’a İlişkin Yorum, Karar, Görüş ve Değişiklikler: Yönetmeliğin öngördüğü giyecek yardımına ilişkin dağıtım listeleri onay yetkisi ilgisine göre atamaya yetkili amirler, belediye başkanı, vali iken 2011 yılında yapılan değişiklikle[13] harcama yetkililerine verilmiştir.

3.2.(Yönt./Mad.10): Giyim eşyalarının ilgililere zimmetlenmesi ile ilgili usul hükümleri yer almaktadır.

3.3.(Yönt./Mad.11)Giyim Yardımının Temininde Uyulacak Esaslar: Kurum ve kuruluşlar, verilecek giyim eşyalarını Maliye Bakanlığınca belirlenecek standart fiyatları göz önünde bulundurmak suretiyle tabi oldukları ihale mevzuatına göre karşılarlar.

Madde-11’e İlişkin Yorum, Karar, Görüş ve Değişiklikler

Maliye Bakanlığı giyecek yardımında diğer kurumlar tarafından uyulması gereken standart fiyatları her yıl yayımlamaktadır. 2013 yılına ilişkin fiyatlar, Maliye Bakanlığı Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü’nün 45516914-115457-3 22.02.13*2043 Sayı ve “Giyecek Yardımı Yönetmeliğinin Uygulanması” Konulu Yazısına ek tabloda yer almaktadır. Bu arada Maliye Bakanlığı tarafından yayımlanan giyecek yardımına ilişkin usul ve esaslara ek fiyat listesinin kurumların giyecek temininde ne derece sınırlayıcı olduğu konusunda tartışmalar mevcuttur. Konuyla ilgili Sayıştay 7’nci Dairesi[14]; “Memurlara Yapılacak Giyecek Yardımı Yönetmeliğinin 11’inci maddesinde, idarelerin verilecek giyim eşyalarını Maliye Bakanlığınca belirlenecek standart fiyatları göz önünde bulundurarak tâbi bulundukları ihale mevzuatına göre karşılayacakları hükmüne yer verilmiş ise de; bu hükümden, anılan standart fiyatların aşılamayacağı anlamı değil, kurumların ihaleye çıkarken söz konusu fiyatları muhammen bedelin tespiti aşamasında göz önünde bulundurmaları gerekeceği anlaşılmaktadır. Bu itibarla, memurlara giyim yardımı yapılmasında, verilen giyim eşyası bedellerinin standart fiyatları aşmış olmasında mevzuata aykırı bir husus bulunmadığına” karar vermiştir.

IV-DİĞER HÜKÜMLER

4.1.(Yönt./Mad.12): a) Bu Yönetmelik kapsamında yer alan kurum ve kuruluşlar giyecek yardımı konusunda ayrı bir yönetmelik çıkaramazlar. Sözleşmeli olarak çalışan personel bu Yönetmelik hükümlerinden yararlanamaz.

b) Üst yönetim, bölge müdürü, il müdürü, şube müdürü ve müdür unvanlı diğer görevlilerle bunların yardımcılarına kariyerleri (teknik, sağlık vb.) dikkate alınmak suretiyle hiç bir şekilde giyecek yardımı yapılmaz.

Madde-12’e İlişkin Yorum, Karar, Görüş ve Değişiklikler: Devlet Personel Başkanlığı Görüş Yazısında[15] “Memurlara Yapılacak Giyecek Yardımı Yönetmeliği" ile memurlara yapılacak giyecek yardımı hizmet sınıflan ve unvanlar itibariyle yeniden düzenlenmiştir. Mezkur yönetmelik hükümleri gereğince, kadroları Teknik Hizmetler Sınıfında bulunanlardan yönetmelik ekinde yer alan II sayılı Cetvelde belirlenen görev yerlerinde çalışanlara giyim yardımı yapılması öngörüldüğünden, rasatçı kadrosunda olup da Kurumunuz Atölye ve Telekomünikasyon tesislerinde bilfiil çalışan ve sözleşmeli statüde bulunmayan rasatçıların II sayılı cetvelde belirtilen giyim yardımından yararlandırılabileceği mütalaa edilmektedir. Diğer taraftan, söz konusu yönetmeliğin 12 nci maddesinin (a) fıkrasında yer alan "sözleşmeli olarak çalışan personel bu Yönetmelik hükümlerinden yararlanamazlar." hükmü uyarınca ve ayrıca 11.4.1990 tarihinde yürürlüğe giren "Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğünde Çalıştırılacak Sözleşmeli Personel Hakkında Hizmet Sözleşmesi Esasları’nın "Ücret ve Diğer Mali Haklar" başlığını taşıyan 8 inci maddesinde sözleşmeli personele verilecek sosyal yardım ve mali haklar arasında giyecek yardımı yer almadığından Genel Müdürlüğünüzde kadro karşılığı sözleşmeli olarak çalışan personelin giyim yardımından yararlandırılması mümkün bulunmamaktadır.” Denilmektedir.

Devlet Personel Başkanlığı resmi internet sitesinde yer alan soru cevap bölümünde[16] ise ; “İlgili kanunları uyarınca resmi kıyafet giymek zorunda bulunan personel için 14/9/1991 tarihli ve 91/2268 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Memurlara Yapılacak Giyecek Yardımı Yönetmeliğinde öngörülmüş olan giyim eşyalarından, emsali sözleşmeli personel de aynı esas ve usuller çerçevesinde faydalandırılır…” Denilmektedir.

4.2.(Yönt./Mad.13):a) Giyim eşyaları verildiği maksada uygun olarak ve görev yapılırken kullanılır. Verilen giyim eşyasının iyi kullanılması zorunludur. Bu eşyanın tamiri ve bakımı kullanana aittir.

b) Kendisine teslim edilmiş bulunan giyim eşyasını satanlar ile kullanmadıkları tespit edilenler hakkında ilgili mevzuat gereğince disiplin cezası uygulanır. Ayrıca bu eşyaların bedeli kendilerinden alınır.

4.3.(Yönt./Mad.14) Yönetmelik Hükümlerine Aykırılık Yaptırımı: Tetkik, inceleme ve denetleme sonucunda bu Yönetmeliğe aykırı uygulama yapılmasına sebep olduğu tespit edilenlerden usulsüz verilen giyim eşyalarının bedeli tahsil edilir ve haklarında ilgili mevzuat gereğince disiplin hükümleri uygulanır.

Madde-14’e İlişkin Yorum, Karar, Görüş ve Değişiklikler: Yönetmeliğin yaptırım maddesi olan 14’üncü maddedeki söz konusu yaptırım sadece yetkili pozisyonunda olanları değil; ilgili kısımda “Yönetmeliğe aykırı uygulama yapılmasına sebep olduğu tespit edilenlerden” denildiği için giyecek yardımından mevzuata aykırı şekilde kendisi yararlandıran personel için de geçerlidir. Örneğin; Yönetmeliğin 6’ncı maddesinde “Bir giyim eşyası için belirlenen kullanma süresi dolmadan yeni giyim eşyası verilemez. Ancak giyim eşyası görev nedeniyle kullanılamaz hale gelir ve bu durum bir tutanakla tespit edilirse, yetkili kurum amirinin onayı alınmak suretiyle genel veriliş zamanı beklenmeksizin yenisi verilebilir.” Denilmektedir. Görüldüğü üzere eskime karşılığında yeni giyim malzemesi verilmesinin şartı bu eskimenin “görev nedeniyle” olmasıdır. Memur aynı giyim eşyasını özel işlerinde de kullanarak eskimesine sebep olmuş ve kendisine tekrar yenisinin verilmesini sağlamış ise bu durum “Yönetmeliğe aykırı uygulama yapılmasına sebep olmak” fiiline girecektir.

SONUÇ

Kamuda yapılan bazı hizmetlerde görevde bulunan kişilere üniforma mahiyetinde resmi kıyafet giymeleri zorunluluğu bulunmaktadır. Yasal düzenlemelerle getirilen bu zorunluluğun maddi külfetinin hizmeti sunan görevlilere yüklenmesi elbette adil bir uygulama olmayacaktır. Bundan dolayı da kamu hizmetinin sunulması ile ilgili zorunlu giyim malzemesinin ayni veya nakdi anlamda yardım konusu yapılarak personelin bu anlamdaki ihtiyacının karşılanması sosyal devlet olmanın da bir gereğidir. Ülkemizde kamu hizmeti sunan memurlara yapılacak giyecek yardımı; yukarıda detayıyla yer verildiği üzere bu konuda genel ve kapsayıcı düzenleme içeren Memurlara Yapılacak Giyecek Yardımı Yönetmeliği çerçevesinde ve verilen yetkiye istinaden uygulamaya ilişkin Maliye Bakanlığı tarafından belirlenen esaslar çerçevesinde yapılmaktadır. Yönetmelikte giyecek yardımından yararlanacak olanlar kadro unvanları ve hizmet sınıfları itibariyle ekli I ve II sayılı cetvellerde gösterilmiştir. Bu cetvellerde yer almayanların her ne suretle olursa olsun bu yardımdan yararlandırılamayacak oluşu Yönetmeliğin yararlanacaklar yönünden kapsamının iyi bilinmesi gerekliliğini ortaya çıkarmaktadır. Ayrıca her yıl Maliye Bakanlığı tarafından yayımlanan uygulamaya ilişkin esaslar uygulamaya dönük hem sınırlayıcı hem de yol gösterici hususlar içermektedir. Giyecek yardımının yapılması, kamu kaynağı açısından bir harcama, bütçeden bir çıkış anlamına geleceğinden dolayı özellikle harcama belgeleri üzerinde sorumluluğu olanlar için ayrıca önemlilik arzetmektedir. Özellikle giyecek yardımının kimlere yapılıp yapılmayacağı, nakdi ödemelerde yapılması gereken vergisel kesintilerin yapılması zorunluluğu ve giyecek yardımının verilmesinde sayı, süre v.b. usule ilişkin düzenlemeler harcama belgelerini imzalayanların mali sorumluluğunu içermektedir. Yine Yönetmeliğin 14’üncü maddesinde mevzuata aykırı uygulama yapılmasına sebep olduğu tespit edilenlerin haklarında ilgili mevzuat gereğince disiplin hükümleri uygulanacağı belirtilmiştir. Bu açıdan çalışmamıza konu olan ve giyecek yardımına ilişkin olan bu Yönetmelik; yardımdan yararlananlar açısından sosyal bir olanağın düzenlenmesini içerdiği gibi, özellikle yetkili konumunda olanlar için mali ve idari sorumluluğu öngören hükümler de içermektedir.