Yerlileşme, millîlik kavramları son dönem ülkemiz siyaset ve kamu yönetiminde bir hayli öne çıkan bir kavramdır. 150 milyar TL’nin harcandığı kamu alımlarında da söz konusu kavramın yansımasının olması doğaldır.

Nitekim 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nda, yerli malı lehine düzenlemelerine ilişkin zoraki veyahut isteğe bağlı ayrıntılı hükümler yer almaktadır.

Ancak kamu idarelerinin, bazen mevzuatı takip etmemek; bazen de gözlerinden şartnamelerdeki ilgili hükümlerin kaçması sonucu yerli malına ilişkin düzenlemelere uyulmadığı KİK’e gerçekleştirilen itirazenşikayet başvurularından anlaşılmaktadır.

Geçtiğimiz günlerde Kamu İhale Kurulu sayfasından gerçekleştirilen duyuru ile idarelerin kamu ihalelerinde yerli malına ilişkin sorumlulukları hatırlatılarak; bu sorumluluklarının yerine getirilmemesi durumunda 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 60’ncı maddesi çerçevesinde sorumlu oldukları hatırlatılmıştır.

Söz konusu duyuru itirazenşikayet başvurularında önümüzdeki günlerde bu hususun Kurul önüne gelmesi durumunda ilgili personel hakkında soruşturma yapılması talebiyle ilgili idarelere göndereceği doğrultusundaki bir fikir vermektedir.

İlgili Kamu İhale Kurumu Duyurusu’nun Tam Metni:

İHALELERE YERLİ İSTEKLİLERİN KATILIMI İLE YERLİ MALINA FİYAT AVANTAJI UYGULAMASINDA YAŞANAN SORUNLARA İLİŞKİN DUYURU

Sektör paydaşları tarafından özellikle mal alımı ihalelerine yönelik olarak Kurumumuza iletilen görüş ve önerilerde, ihalelerde rekabeti daraltıcı şekilde belirli uluslararası kuruluşlara üyelik şartı arandığı, yerli malı teklif eden istekliler lehine fiyat avantajı uygulanmadığı, kalite ve standarda ilişkin belgelere yönelik olarak yeterlik kriterleri belirlenmesinde mevzuata aykırı düzenlemelere yer verildiği ve bu durumun yerli ürün teklif eden isteklilerin kamu alımlarına erişimini engellediği yönünde şikayetler iletilmektedir.

Bilindiği üzere;

- 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 12’nci maddesinde, teknik şartnamelerde yer alacak teknik kriterlerin, verimliliği ve fonksiyonelliği sağlamaya yönelik olması, rekabeti engelleyici hususlar içermemesi ve bütün istekliler için fırsat eşitliği sağlaması, ayrıca teknik şartnamelerde belli bir marka, model, patent, menşei, kaynak veya ürünün belirtilemeyeceği ve belirli bir marka veya modele yönelik özellik ve tanımlamalara yer verilmeyeceği,

- 4734 sayılı Kanun’un 63’üncü maddesi uyarınca, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından orta ve yüksek teknolojili sanayi ürünleri arasından belirlenen ve Kurum tarafından ilan edilen listede yer alan malların ihalelerinde yerli malı teklif eden istekliler lehine, %15 oranında fiyat avantajı sağlanmasının zorunlu olduğu,

- Kamu İhale Genel Tebliği’nin 56’ncı maddesi gereğince, ihale dokümanında bir belgelendirme kuruluşunun isminin belirtilerek bu belgelendirme kuruluşu tarafından düzenlenen kalite veya standarda ilişkin belgenin istenilmemesi gerektiği hükme bağlanmıştır.

Konu ile ilgili olarak 2011/13 sayılı Başbakanlık Genelgesi’nde de “Tasarruf ve rekabet ilkelerine uygun hareket edilmesi kaydıyla, ülkemiz ihtiyaçlarının yerli ürünlerden karşılanması ekonomimiz açısından büyük önem taşımaktadır.

Bu çerçevede, mevzuatımızda yerli ürün kullanımına yönelik mevcut hükümlerin uygulanmasına özen gösterilmesine ilave olarak, kamu kurum ve kuruluşlarınca gerçekleştirilecek mal alımlarına ilişkin uygulamalarda;

1. Teknik şartnamelerde Türkiye’de üretilen ürünlerin teklif edilmesini engelleyen düzenlemelerin yapılmaması,

2. Kamu ihale mevzuatına aykırı olarak, isteklilerin ithal ürün ya da belirli bir ülkenin malını teklif etmesine yönelik düzenlemelerin yapılmaması,

3. Ürünlere ilişkin olarak yabancı belgelendirme kuruluşları tarafından düzenlenen ve zorunlu olmayan belgelerin ihale dokümanlarında aranmaması,” hususlarının dikkate alınarak, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu kapsamındaki alımlarda öncelikli olarak Türkiye’de üretilen ürünlerin tercih edilmesi ve kamu kurum ve kuruluşları yöneticilerinin bu konuda gereken duyarlılığı göstermeleri gerektiği ifade edilmiştir.

Bu itibarla, 4734 sayılı Kanunun “Görevlilerin ceza sorumluluğu” başlıklı 60 ıncı maddesinde düzenlenen ve Kanunun temel ilkelerine aykırı olarak ihaleye çıkılmasına izin verenler ile ihale yapanlar hakkında uygulanacak müeyyideler de dikkate alınarak, ihale dokümanlarında yerli isteklilerin katılımı ile yerli malı teklif edilmesini engelleyici ve rekabeti daraltıcı yöndeki düzenlemelere yer verilmemesi ve kamu alımları alanında ulusal politikalara uyum sağlanması büyük önem arz etmektedir.

Kamuoyuna saygı ile duyurulur.

4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 60’ncı Maddesinde Ki Düzenleme

Görevlilerin ceza sorumluluğu

Madde 60- İhale yetkilisi ile ihale komisyonlarının başkan ve üyeleri ile ihale işlemlerinden sözleşme yapılmasına kadar ihale sürecindeki her aşamada görev alan diğer ilgililerin; 17 nci maddede belirtilen fiil veya davranışlarda bulunduklarının, görevlerini kanuni gereklere uygun veya tarafsızlıkla yapmadıklarının, taraflardan birinin zararına yol açacak ihmalde veya kusurlu hareketlerde bulunduklarının tespiti halinde, haklarında ilgili mevzuatları gereğince disiplin cezası uygulanır. Ayrıca, fiil veya davranışlarının özelliğine göre haklarında ceza kovuşturması da yapılır ve hükmolunacak ceza ile birlikte tarafların uğradıkları zarar ve ziyan genel hükümlere göre kendilerine tazmin ettirilir. (Değişik son cümle: 30/7/2003-4964/36 md.) Bu Kanuna aykırı fiil veya davranışlardan dolayı hüküm giyen idare görevlileri, bu Kanun kapsamına giren işlerde görevlendirilemezler.

Bu Kanun kapsamına giren işlerden dolayı yargı organlarınca herhangi bir ceza verilmiş olanlar, bu Kanun kapsamına giren bütün kamu kurum ve kuruluşlarınca bu Kanunun ve ilgili diğer mevzuatın uygulanması ile görevli ve yetkili kadrolara atanamaz ve görev alamazlar.

(Değişik üçüncü fıkra: 30/7/2003-4964/36 md.)5 inci maddede belirtilen ilkelere ve 62 nci maddede belirtilen kurallara aykırı olarak ihaleye çıkılmasına izin verenler ve ihale yapanlar hakkında da yukarıda belirtilen müeyyideler uygulanır.  

İHALE SÜREÇLERİNİZLE İLGİLİ TÜM SORULARINIZ İÇİN İHALE UZMANLARIMIZ İLE HEMEN GÖRÜŞEBİLİRSİNİZ. HEMEN ARAYIN. 0535 645 00 20