KAMU İHALE KANUNU KAPSAMINDA ÇALIŞAN İŞÇİLERİN DE ARTIK MAZARETLERİ VAR

Kamu ihaleleri kapsamında çalışan kişileri de etkileyen 6645 sayılı Torba Yasa 23.04.2015 tarih ve 29335 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmak suretiyle yürürlüğe girmiştir. Söz konusu Torba Yasada birçok düzenleme yer almakla beraber, özellikle işçilerin haklarında ortaya çıkan bazı düzenlemeler 4734 sayılı Kanun kapsamında yapılan ihalelerin sözleşmelerinde dikkate alınmalıdır. Yasanın yürürlüğe giriş tarihinden önce sözleşmelerin imzalanmış olması, bu hakların verilmesine engel teşkil etmeyecektir.

Yapılan düzenlemelerin belki de en önemlisi işçilere yönelik getirilen mazeret izinleridir. 4857 sayılı İş Kanunu’na ek madde konulmuştur:

“EK MADDE 2- İşçiye; evlenmesi veya evlat edinmesi ya da ana veya babasının, eşinin, kardeşinin, çocuğunun ölümü halinde üç gün, eşinin doğum yapması halinde ise beş gün ücretli izin verilir.”

Yukarıda yer verilen hüküm 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu hükümlerine göre yapılan ihaleleri de kapsamaktadır. Bu noktada, ihalenin mahiyetinin de önemli olmadığının altının çizilmesi gerekir. Yani personel çalıştırılmasına dayalı olmayan ihalelerde de, çalıştırılan işçilere bu mazeret izinleri verilmelidir. Ancak, eğer ihale personel çalıştırılmasına dayalı bir ihale ise mazeret iznini kullanan işçi yerine yenisi talep edilmeyecek olmasına karşın, personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hallerde idareler yeni bir işçi talep edebilecektir. Bu noktada, Yasanın yürürlük tarihinden önce sözleşmesi imzalanan ihalelerde de bu düzenlemenin dikkate alınacağı kesin olmakla beraber, personel çalıştırılmasına dayalı ihalelerde mazeret izinli personel yerine yenisi zaten talep edilmeyecekken, personel çalıştırılmasına dayalı olmayan ihalelerde, ihaleye katılan firmaların bünyesinde çalışan işçilerin bu haklardan yararlanması halinde, yerine, ihale dokümanına bu yönde bir düzenleme konulmadığından, Yasa ihale tarihinden sonra çıktığından dolayı, yeni işçiler talep edilmemelidir. Ya da, yeni işçi talebi halinde ortaya çıkan maliyet artışının iş artışı olarak karşılanması gerekmektedir.

Verilecek bu izinler ücretli izin mahiyetinde olduğundan bu izinleri kullanan işçilerin ücretleri tam olarak ödenecektir. Ancak, bu izin günlerine denk gelen yemek ve yol ücretlerinin yine kesilmesi gerekir.

İzin sürelerine yönelik olarak getirilen düzenleme kadar şeklinde olmadığından dolayı, sayılan hallerin varlığı halinde duruma göre üç gün veya beş gün izin verilmesi gerekir. İşverenin daha az izin vermek istemesi mümkün değildir.

Söz konusu izinlerin verileceği tarihe yönelikte bir belirleme yapılmadığından dolayı, bu izin günlerinin kazanılmış bir hak olarak ele alınması ve belirtilen hallerin varlığı halinde, bu izin gün sayısına hak kazanılmış olarak gerekli işlemlerin yapılması gerekmektedir. Yani, işçiler arzu ederlerse bu izinlerini olaydan 2 – 3 ay sonra kullanabileceği gibi, bu izinlerin kullanılmaması halinde, izin günlerine denk gelen ücretlerin ilave olarak işçilere, sözleşmelerin feshi zamanında, ödenmesi gerekmektedir.

Kamu İhale Kanunu kapsamında çalışan işçiler, taşeron işçileri, artık evlilik, doğum veya ölüm hallerinde ücretli izin haklarına sahip olacaklardır. Kazanılmış olan bu hakkın kullanılmaması mümkün değildir ve kazanılmış bir haktır. Zamanaşımı da dikkate alınarak, bu hallerin gerektirdiği izinlerin kullanılmadığı hallerde, ücretleri talep edilebilecektir.

6645 sayılı Torba Yasada yer alan diğer haklar da sonraki analizlerde dikkate alınacaktır.