Kanunun yukarıya alınan 10. maddesinde esas itibariyle idarelerce iş deneyim belgesi düzenlenebilmesinin temel şartları hüküm altına alınmaktadır. Buna göre,

1. Taraflar arasında mutlaka bedel içeren bir sözleşmenin bulunması gerekmektedir.

Nitekim Kurulun 2005/UY.Z-1017 sayılı kararında; “…..Başvuru sahibi MESA Mesken San. A.Ş. ihale ilanı ve idari şartnamede belirtilen kabul edilecek benzer iş kapsamında, firma kaynakları ile yaptıkları ve firma adını taşıyan özel hastaneye ilişkin düzenledikleri iş deneyim belgesini onaylatmak üzere ihale mevzuatı gereği Ankara Yenimahalle Belediye Başkanlığına müracaat etmiştir. Belediye Başkanlığı, firmanın kendisinin düzenlemiş olduğu iş deneyim belgesini işveren ile yüklenici arasında yapılmış bir sözleşme bulunmadığı gerekçesiyle onaylamamıştır.

Yukarıda anılan mevzuat hükümlerinden de anlaşılacağı üzere iş deneyim belgesinin düzenlenmesi veya onaylanması için, işin sahibi ile yüklenici arasında yapılan tek bir sözleşme kapsamında bir yapım işinin taahhüt edilmesi ve işin, iş sahibince kusursuz bir şekilde gerçekleştiğinin kabul edilmiş olması gerekmektedir. MESA Mesken San. A.Ş.’nin sunmuş olduğu iş deneyim belgesinde bu şart gerçekleşmemiştir. Bu nedenle firmanın sunmuş olduğu iş deneyim belgesini geçerli bir iş deneyim belgesi olarak değerlendirme olanağı bulunmadığından ihale dışı bırakılmasında mevzuata aykırılık bulunmamaktadır.” denilmiştir.

Diğer taraftan, Genel Tebliğin 42.1. maddesinde  “(Değişik: 07/06/2014-29023 R.G./ 17. md.) Sözleşmesinde yapım işine ait bir bedel yer almayan Yap-İşlet-Devret (YİD) modeli ile gerçekleştirilen yapım işleri için düzenlenmiş iş deneyim belgeleri, 4734 sayılı Kanun kapsamındaki yapım işleri ihalelerinde, iş deneyimini tevsik eden belge olarak kullanılamayacaktır.” açıklaması yapılmıştır. Dolayısıyla, kural olarak bedel içeren bir sözleşmenin bulunmadığı durumda iş deneyim belgesi düzenlenmiş olsa bile, bu belgeler 4734 sayılı Kanun kapsamındaki yapım işleri ihalelerinde kullanılamayacaktır.

Bu noktada, kat ve/veya arsa karşılığı inşaat işlerine ilişkin düzenlenmiş iş deneyim belgelerinin 4734 sayılı Kanun kapsamındaki yapım işleri ihalelerinde kullanılıp kullanılamayacağı açıklığa kavuşturulmalıdır. Esasen kat ve/veya arsa karşılığı inşaat işlerine ilişkin iş deneyim belgelerinin değerlendirilmesini 07.06.2014 tarihli ve 29023 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Yapım Yönetmeliği değişikliği öncesi ve sonrası olarak ele almak gerekmektedir.

07.06.2014 tarihli Yönetmelik değişikliği öncesi uygulamada kat ve/veya arsa karşılığı inşaat işlerine ilişkin düzenlenmiş iş deneyim belgeleri 4734 sayılı Kanun kapsamındaki yapım işleri ihalelerinde kullanılamamaktaydı. Zira, kat ve/veya arsa karşılığı inşaat işlerine ilişkin sözleşmelerde sözleşmenin niteliği gereği 4734 sayılı Kanunun ve Yapım Yönetmeliğinin aradığı anlamda herhangi bir sözleşme bedeli yer almamakta ve ihale mevzuatında da bu tür işlerde sözleşme bedelinin hesaplanmasına yönelik bir düzenleme bulunmamaktaydı. Bu durumun bir sonucu olarak da Kamu İhale Kurulu istikrarlı bir şekilde kat ve/veya arsa karşılığı inşaat işlerine ilişkin düzenlenmiş iş deneyim belgeleri sunan isteklilerin değerlendirme dışı bırakılmasına karar vermekte idi. Bu konuda Kurulun 2012/UY.III-3194, 2013/UY.III-2440,  2013/UY.II-4490 sayılı kararlarına bakılabilir. 

07.06.2014 tarihli Yönetmelik değişikliği ile bu konuda farklı bir uygulama yapılmasına imkan verecek şekilde düzenleme yapılmış ve Yapım Yönetmeliğinin 46. maddesinin sonuna “6) Kat ve/veya arsa karşılığı inşaat işlerine ilişkin iş deneyim tutarının tespitinde, yapı ruhsatında belirtilen inşaatın yüzölçümü ile sözleşmenin imzalandığı yıla ait Çevre ve Şehircilik Bakanlığının Mimarlık ve Mühendislik Hizmet Bedellerinin Hesabında Kullanılacak Yapı Yaklaşık Birim Maliyetleri Hakkında Tebliğde inşaatın sınıfına ve grubuna göre belirlenen yapı birim maliyetinin çarpılması suretiyle hesaplanan bedelin % 60’ı esas alınır.” düzenlemesi eklenmiştir.

Bu doğrultuda, 07.06.2014 tarihli değişiklik ile Genel Tebliğin 42.1. maddesinden yapılacak iş karşılığı bir bedel içermeyen kat karşılığı inşaat sözleşmelerine dayanılarak gerçekleştirilen yapım işleri için düzenlenmiş iş deneyim belgelerinin, 4734 sayılı Kanun kapsamındaki yapım işleri ihalelerinde, iş deneyimini tevsik eden belge olarak kullanılamayacağı ifadesi de kaldırılmıştır. 

Buna göre, kat ve/veya arsa karşılığı inşaat işlerine yönelik özel bir düzenleme yapılmıştır. Bu nitelikteki sözleşmelere ilişkin iş deneyim tutarının tespitinde, yapı ruhsatında belirtilen inşaatın yüzölçümü ile sözleşmenin imzalandığı yıla ait Çevre ve Şehircilik Bakanlığının Mimarlık ve Mühendislik Hizmet Bedellerinin Hesabında Kullanılacak Yapı Yaklaşık Birim Maliyetleri Hakkında Tebliğde inşaatın sınıfına ve grubuna göre belirlenen yapı birim maliyetinin çarpılması suretiyle hesaplanan bedelin % 60’ı esas alınacaktır. Buradaki % 60’lik tutar sözleşme bedeli değil, iş deneyimi olarak esas alınabilecek tutardır.

2. İş bitirme belgesindeki tutarın iş deneyimi olarak dikkate alınabilmesi için, son 15 yıl içinde geçici kabulün yapılmış olması şarttır.

Buna göre, 2014 yılında yapılan bir ihaleye 1999 yılı içinde geçici kabulü yapılmış bir yapım işine ilişkin iş deneyim belgesi sunulabilecektir. Geçici kabul tarihi ilan tarihinden geriye doğru son 15 yıl içinde kalıyorsa, artık iş deneyim belgesine konu işin sözleşme (başlangıç) tarihi önemli değildir.

Talep halinde idare tarafından  son 15 yıl içinde geçici kabulü yapılmamış işler için de iş bitirme belgesi düzenlenebilecektir, ancak bu belgeler 4734 sayılı Kanuna tabi ihalelerde iş deneyimini tevsik eder belge olarak dikkate alınmayacaktır.

İş durum belgesi düzenlenebilmesi için, ilk sözleşme bedelinin kusursuz olarak tamamlanması şarttır ve son 15 yıl içinde gerçekleşme oranı toplam sözleşme bedelinin en az % 80'ine ulaşmış olmalıdır. Buna göre, iş artışına gidilmemiş işlerde iş durum belgesi düzenlenmesi mümkün değildir.

İş denetleme ve iş yönetme belgesi düzenlenebilmesi için, geçici kabulü gerçekleştirilmiş yapım işinde sözleşme bedelinin en az % 80'inde görev alınmış olması, geçici kabulü henüz gerçekleştirilmemiş (devam eden) bir yapım işinde ise, ilk sözleşme bedelinin tamamlanması şartıyla, toplam sözleşme bedelinin (Yapım Yönetmeliğinde devam eden işler açısından toplam sözleşme bedelinden ilk sözleşme bedelinin anlaşılması gerektiği düzenlenmiştir) en az % 80'inde görev alınmış olması gereklidir.

Yukarıda belirtilen şartların sağlanamadığı durumlarda iş deneyim belgesi düzenlenemez.

Kaynak: Demirel, Salim; Uslu, Yusuf, Kamu İhale Hukuku ve Yapım İşleri İhaleleri, 2014, Ankara

İHALE HUKUKUNA İLİŞKİN TÜM SORULARINIZ İÇİN 0535 645 00 20. HEMEN ARAYIN