Hizmet Alımlarında Sınır Değer Hesabı Değişti, İhaleyi Alabilmek İçin Ne Kadarlık Teklif Verilmeli?

Aşırı düşük teklif sorgulamasının objektif yapılması ve ihale sürecinde kolaylık sağlanması amacıyla 4734 sayılı Kamu İhale Kanununa hükümler konuldu ve bağlı olarak ikincil mevzuatta değişiklikler yapıldı. Bu alanda uğraşanlar süreci ve değişiklikleri yakından takip etmiştir.

Hatırlanacağı üzere, hizmet alımlarında sınır değer uygulamasında değişikliğe gidilmiş, geçerli tekliflerin ve yaklaşık maliyetin aritmetik ortalaması ile R katsayısı üzerinden sınır değer hesabı yapılarak teklifler değerlendirilmiştir. Son olarak 29 Haziran 2017 tarihinde yapılan değişiklikle sınır değer tespitinde dikkate alınacak geçerli teklifler yeniden değiştirilmiştir.

Analizde son yapılan değişikliklerin yansımaları üzerinde durulacaktır.

R Katsayısının anlamına yönelik olarak bir önceki analizimizi okuyabilirsiniz: https://www.malihakem.com/analizler/sinir-deger-tespitinde-kullanilan-r-katsayisi-nedir-ne-anlama-gelmektedir-akla-gelen-bazi-soru-isaretleri_an360.html

1. Yapılan Değişiklik

Kamu İhale Genel Tebliğinin 79.1.2 nci maddesinde değişiklik yapılmıştır:

“Aynı Tebliğin 79.1.2 nci maddesinde yer alan “anlaşılan” ibarelerinden sonra gelmek üzere “ve teklif tutarı yaklaşık maliyetin yüzde 60’ından düşük ve yaklaşık maliyetten yüksek olanlar dışındaki” ibaresi eklenmiştir.”

Yapılan değişiklik personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet alımı ihalelerinde sınır değer hesabında yapılmıştır. Sınır değer tespitine yönelik olarak teklif sayısı ve teklif bedelleri dikkate alınacak firmaların belirlenmesi noktasında, önceki düzenlemeden farklı olarak sınırlama getirilmiştir.

Bundan önceki düzenlemede, yaklaşık maliyetin üzerinde sınır değer çıkması mümkündü. İhalelere katılan firmalar yan firmalarla sınır değeri çok rahat etkileyebiliyordu. Ayrıca, önceki düzenleme ihalelere yan firmalarla katılmayı da artırmıştı.

Yeni yapılan düzenlemede geçerli tekliflerin belirlenmesi noktasında, sadece teklif mektubu ve geçici teminatı usulüne uygun olan teklifler değil, aynı zamanda teklif bedelleri de dikkate alınarak geçerli teklifler tespit edilecektir.

Yaklaşık maliyetin üzerinde olan teklifler ile yaklaşık maliyetin % 60’ının altında olan teklifler geçerli teklif olarak kabul edilmeyecektir. Buna göre 100.000 TL yaklaşık maliyetin belirlendiği bir ihalede, 60.000 TL ile 100.000 TL arasındaki teklifler geçerli teklif olarak kabul edilecektir.

2. Yaklaşık Maliyetin Üzerindeki Teklifler Geçersiz midir?

Yapılan düzenlemede yaklaşık maliyetin üzerindeki teklifler ile yaklaşık maliyetin % 60’ının altında olan teklifler geçersiz olarak ele alınacaktır. Ancak, söz konusu geçersizlik hali sadece sınır değer hesabı için getirilmiş bir husustur. Yani, sadece sınır değer hesabında, bu aralıkta olmayan teklifler dikkate alınmayacaktır. Yapılan düzenleme, yaklaşık maliyet üzerindeki tekliflerin geçersiz sayılması anlamına gelmemektedir.

Benzer şekilde, ihaleye katılan firma teklifi yaklaşık maliyetin % 60’ının altındaysa, doğrudan ihale dışı bırakılmayacaktır. Ancak, bu noktada özellikle sınır değer altı firmaların doğrudan ihale dışı bırakılması düzenlemesine de dikkat edilmesinde yarar vardır.

3. Doğrudan Eleme Seçeneği Tercih Edilen İhalelerde Uygulama ve İhalelerde Teklif Edilecek En Uygun Teklif Bedeli

Hizmet Alım İhaleleri Uygulama Yönetmeliğine göre;

“Yaklaşık maliyeti Kanunun 8 inci maddesinde öngörülen eşik değerin yarısına kadar olan, açık ihale, belli istekliler arasında ihale veya Kanunun 21 nci maddesinin (b), (c) ve (f) bentleri gereğince pazarlık usulü ile yapılan personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet alımı ihalelerinde, ikinci fıkranın (a), (b) veya (c) bendindeki seçeneklerden birinin kullanılması zorunludur.”

Söz konusu düzenlemeye göre, eşik değerin yarısına kadar olan ve açık ihale yöntemine göre yapılan personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet alımlarında sınır değer altındaki firmaların doğrudan elenmesi seçeneği tercih edilebilecektir.

Söz konusu seçeneğin tercih edildiği ihalelerde, sınır değer hesabında yaklaşık maliyetin % 60’ının altındaki teklifler dikkate alınmayacağı gibi sınır değer altındaki firmalar da doğrudan ihale dışı bırakılacaktır. Buna göre, bu yöntemin tercih edildiği hallerde firmaların yine yan firmalarla ihalelere katılması ve ihaleyi alması kuvvetle muhtemeldir. Ancak, bu halde dikkat edilmesi gereken bazı hususlar bulunmaktadır.

- R katsayısının sınır değere etkisi de dikkate alındığında, çok fazla sayıda yan firmayla ihaleye katılma halinde sınır değere yakın bir teklifle ihale alınması mümkün hale gelebilecektir.

- R katsayısının etkisiyle sınır değerin yaklaşık maliyetin % 60’ının altına inmesi ihtimal dahilindedir. Ancak, yaklaşık maliyetin % 60’ının altında bir sınır değer çıkabilmesi çok fazla sayıda firmanın yaklaşık maliyetin % 60’ına yakın teklif vermesiyle mümkündür.

- Normal şartlarda, 3 veya 5 firmanın ihaleye katıldığı bir personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet alımında, tahmini sınır değer yaklaşık maliyetin % 70’i civarında olacaktır.

- Sınır değerin yaklaşık maliyetin üzerinde çıkması mümkün olmadığı gibi, R katsayısına bağlı olarak sınır değer maksimum YAKLAŞIK MALİYET X R Katsayısı kadar olacaktır.

Bir önceki düzenlemenin eksiklikleri önemli ölçüde giderilmiş olmakla birlikte, firmaların anlaşma zeminlerini veya yan tekliflerle ihaleye katılma ihtimallerini tamamen ortadan kaldıracak yöntemler üzerinde durulması daha doğru olacaktır.