Yapım işlerinde geçici kabul işlemleri aşamalar halinde bu yazımızda ele alınacaktır.

1. İhale konusu iş, sözleşme ve eklerinde yer alan düzenlemelere uygun olarak tamamlandığında yüklenici idareye geçici kabulün yapılması için yazılı olarak başvuruda bulunur.

2. Yapılan işler kontrol teşkilatı (yapı denetim görevlisi) tarafından incelenir ve yapılan tespitler tutanağa bağlanır. Bu incelemeler yüklenici veya vekili ile birlikte yapılır. Ancak, yapılacak tebligata rağmen yüklenici veya vekili gelmezse kontrol teşkilatı tarafından bu işlem tek taraflı olarak yerine getirilir ve tutanakta eksikliklerle birlikte yüklenicinin gelmediği de belirtilir. Yapılan inceleme neticesinde;

• İşin sözleşme ve eklerine uygun olarak tamamlandığı ve kabul işlemlerinin yapılmasında bir engel bulunmadığı anlaşılırsa idare tarafından geçici kabul komisyonu oluşturulur,
• İş kabule hazır değilse, eksik ve kusurlu işleri gösteren ön inceleme tutanağı, kontrol teşkilatının işin kabule hazır hale gelmesi için gerekli gün sayısına ilişkin görüşünü de içerecek şekilde idareye bildirilir.

3. Yüklenicinin idareye yazılı başvuruda gecikmesi ya da işi süresinde kabule hazır hale getirememesi hallerinde, sözleşmeye göre işin bitmesi gereken tarihte kontrol teşkilatı üyeleri veya idarece görevlendirilecek iki kişi tarafından işyerine gidilerek incelemeler yapılır ve işin bitmesi gereken tarihteki durum bir tutanakla tespit edilir. Uygulamada bu işlem kontrol teşkilatı tarafından yerine getirilmektedir.

4. İhale konusu işteki eksiklik bedeli toplam sözleşme bedelinin yüzde ( % ) beşinden (5) fazla değilse ve bu eksiklik işin idareye teslim edilmesine ve kullanılmasına engel değilse, aynı zamanda tehlike de yaratmıyorsa işin kabulü yapılabilir. Kontrol teşkilatı tutanağında bunlara yer verilmesi ve buna göre kabul komisyonu oluşturulması mümkündür.

5. Geçici kabul komisyonu oluşturulduktan sonra, komisyon gerçekleştirilen işlerin nev’ini, niteliğini, sözleşme ve ekleri ile teknik gereklere ve iş sırasında onaylanan değişikliklere uygunluğunu ve kabule hazır olup olmadığını, yüklenici veya vekili ile birlikte inceler. Yapılan inceleme neticesinde;

• Kabule engel nitelikte olmamakla birlikte yapılan işte kusur ve eksiklikler tespit edilirse, bu eksikliklere ilişkin bir liste hazırlanır ve eksikliklerin giderilmesi için gerekli olan süre tespit edilir. Tespit edilen sürenin sonunda yüklenici bulunsun veya bulunmasın, işin son durumu, yapı denetim görevlisi tarafından düzenlenecek bir tutanakla tespit edilir ve idareye iletilir.
• Tespit edilen eksiklikler, belirlenen sürede yüklenici tarafından giderilmezse bu sürenin bitiminden sonra eksikliklerin giderilmesine kadar geçecek her gün için, sözleşmesinde yazılı cezanın belli bir oranında günlük ceza uygulanır. Ceza uygulanacak süre otuz (30) günü geçerse, idare yüklenici hesabına eksiklikleri giderebilir. İdarenin eksiklikleri yüklenici hesabına giderdiği bu günler için de yine ceza kesilir ve kabul tarihi ertelenir.
• Sözleşme konusu iş kabule uygun görülürse, geçici kabul tutanağı düzenlenir ve bu tutanak komisyon üyeleri ile birlikte yüklenici veya vekili tarafından da imzalanır. Yapılacak tebligata rağmen yüklenici veya vekili kabulde bulunmazsa veya tutanağı imza etmek istemezse bu durumda tutanakta yer alır. Yüklenicinin imzaya yanaşmadığı veya kabulde bulunmadığı kabul tutanağında ayrıca belirtilir.

6. Geçici kabul tutanağı, ihale yetkilisi veya yetkilendirdiği kişi veya kişilerce onaylandıktan sonra geçerli olur. Geçici kabulün yapılmasını müteakip işin kullanılması ve/veya işletilmesi, işin kesin kabulünün yapıldığı anlamına gelmez.

7. Geçici kabul itibar tarihi işin bittiği tarih olup, bu tarih geçici kabul komisyonu tarafından tutanakta belirtilecektir. Uygulamada yüklenicinin işin bittiğine yönelik idareye sunduğu dilekçelere itibar edilmektedir. Ancak, iyiniyetli olmayan yüklenicilerin de idareye dilekçe ile başvurarak zaman kazanmaya çalıştığı gözlemlenmektedir. Yüklenicinin süresinde tamamlayıp idareye bildirdiği işin kabulü, idareden kaynaklı sebeplerle geç incelenir veya kontrol edilirse bu hallerde de işin geçici kabul itibar tarihi yine işin gerçek bitiş tarihi kabul edilecektir. Bu durumda yine yüklenicinin idareye sunduğu dilekçe tarihi esas alınacaktır. Bu durum, yani geçici kabul itibar tarihi işin süresinde bitirilip bitirilmediğinin ve yüklenici hakkında gecikme cezası uygulanıp uygulanmayacağının en temel göstergelerindendir.

8. Geçici kabul komisyonu, ihale dokümanlarında belirtilmese dahi, yapılan işlerle ilgili her türlü teknik deney yapılmasını talep edebilir ve yapılacak bu deneylerin masrafı yükleniciye ait olacaktır.

9. İşin kabulünde teknik olarak sakınca olmamakla ve kullanılmasında da sorun bulunmamakla birlikte, giderilmesi mümkün olmayan veya fazla harcama ve zaman kaybı gerektiren kusur ve eksiklerin bulunması halinde idareler 6098 sayılı Kanundan kaynaklı seçimlik hakkını kullanabilirler. Bu durumda yüklenici hakedişinden veya teminatından uygun görülecek bir bedel “nefaset kesintisi” adın altında kesilebilir. Nefaset kesintisinin miktarına ve kesilecek bedele yönelik bir düzenleme olmamakla birlikte YİGŞ’de uygun görülen bedel ifadesi kullanılır. Bu sebeple ayıp ve kusurun mahiyeti, işe etkisi dikkate alınarak bir belirlemenin idarece yapılması ve geçici kabul komisyonu tutanağında da bu nefaset bedeline yer verilmesi gerekir. Nefaset kesintisine yüklenicinin razı olmaması halinde ise, yüklenici verilen sürede ayıp ve kusurları gidermekle mükelleftir.

10. Sözleşme konusu işin süresinden önce tamamlanması halinde, yüklenicinin talebi halinde idarece işin geçici kabulü yapılabilir. Bu halde 4735 sayılı Kanunun 15 inci maddesine göre sözleşmede öngörülen işin süresi ve ödeme şartları maddesinde değişiklik yapılabilir.