Fiyat Farkı Nedir? Fiyat Farkı Hesaplama

Fiyat farkı; ihale tarihi maliyetlerinde meydana gelen artışların hakediş süreci içerisinde aynen veya temsili katsayılar üzerinden yüklenicilere yansıtılmasına fiyat farkı denir. Kararnamede ise fiyat farkı “Birim fiyatlı sözleşmelerde, uygulama ayı içinde gerçekleşen imalat iş kalemleri ve ihzarat için; anahtar teslimi götürü bedel sözleşmelerde ise uygulama ayı içinde ilerleme yüzdelerine göre gerçekleşen imalat iş grupları için, bu Esaslara göre ödenecek veya kesilecek bedeli” olarak tanımlanmaktadır.

Özellikle işçilik ve akaryakıtla (mal alımları için geçerlidir) ilgili maliyet artışlarının hizmet alımlarında ve mal alımlarında aynen yansıtılması mümkün olmakla birlikte, bunun haricindeki maliyet artışlarının aynen yansıtılması her zaman mümkün olamamaktadır. Bu sebeple fiyat farkının yüklenici maliyet artışlarını tamamen karşılayan bir sistem olarak ele alınması doğru olmayacaktır.

Fiyat farkı hesaplama, Bakanlar Kurulu tarafından çıkarılan Fiyat Farkı Kararnameleri düzenlemeleri çerçevesinde yapılır. Ancak, bu hesaplamanın yapılabilmesi, daha doğru ifadeyle, sağlıklı olarak yapılabilmesi idarelerin ihale dokümanlarında yaptıkları düzenlemelerle yakından ilgilidir. Bu sebeple, ihale dokümanındaki düzenlemeye vakıf olmadan, sadece Kararname düzenlemelerine göre hesaplama yapılması bizleri yanlış sonuçlara götürebilecektir.

Nitekim, son zamanlarda fiyat farkı hesabı yapan programların tamamına yakınının ve fiyat farkı hesabıyla uğraşan kişilerin yaptıkları en büyük hatada işte tam olarak burada toplanmaktadır. İdari şartnamenin (hizmet alımlarında) 46.1.1. maddesinde yazılı ifadeye bakmadan hesaplama yapmak sakıncalı sonuçlar doğuracaktır. Örneğin, bu ihalede fiyat farkı hesaplanacaktır yazılı olan bir idari şartnamede nasıl fiyat farkı hesabı yapılacaktır? Bunun cevabını veren bir tane dahi fiyat farkı hesaplama programı yoktur.

Fiyat farkı, denetimlerde de yoğun olarak bakılan konulardandır. Bundan sonrada uygulamada hareketli bir alan olarak kalmaya devam edecektir. Özellikle son zamanlarda ekonomik gelişmelerden kaynaklı ortaya çıkabilecek maliyet artışları, bu konularda farklı düşünceleri akıllara getirebilecek ve yine farklı talep ve uygulamalar gündeme gelebilecektir.

Fiyat farkı, Bakanlar Kurulu tarafından çıkarılan bir formül üzerinden hesaplanmaktadır. Formüller ihale tarihinde verilen teklifleri, katsayıları ve ihale tarihi itibarıyla var olan veri fiyatlar ile hakediş tarihi itibarıyla ortaya çıkan veri fiyatları kıyas etmek suretiyle oluşturulmuştur.

Örneğin, mal alımlarında şu mantıkla fiyat farkı sistemi oluşturulmuştur: İhale tarihi itibarıyla yüklenici tarafından verilen ihale indirimi sözleşme süreci içerisinde aynı oranda fiyatlara yansıtılabilsin. Yapım işlerinde ise, ihale tarihindeki veri endekslerin hakediş tarihlerinde değişmesi üzerine sistem oluşturulmuştur.

Neticede, fiyat farkı hesaplama nasıl oluşturulursa oluşturulsun, ihale dokümanında yazılı ifadenin Kararname hükümleriyle birlikte ele alınması ve sağlıklı yorumlanması neticesinde gerçekleştirilecek bir eylemdir.