Danıştay Kararı Sonrası Mal Alımlarında Aşırı Düşük Teklif Sorgulaması Gereklidir

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde;

“İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.

İhale komisyonu;

1. a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,
2. b)  Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
3. c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,

gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.

Kurum, ihale konusu işin türü, niteliği ve yaklaşık maliyeti ile ihale edilme usulüne göre aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değerler ve sorgulama kriterleri belirlemeye, ihalenin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin sonuçlandırılabilmesine, ayrıca yaklaşık maliyeti 8 inci maddede öngörülen eşik değerlerin yarısına kadar olan hizmet alımları ile yapım işleri ihalelerinde sınır değerin altında olan tekliflerin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin reddedilmesine ilişkin düzenlemeler yapmaya yetkilidir. İhale komisyonu bu maddenin uygulanmasında Kurum tarafından yapılan düzenlemeleri esas alır.” hükmü yer almaktadır.

Kanun maddesinde değinildiği üzere ihale komisyonun aşırı düşük sorgulaması yapabilmesi için Kurum tarafından bir takım kriterlerin belirlenmiş olması gerekmektedir. Ancak Kamu İhale Genel Tebliği ile yapım işleri ve hizmet alımları için belli kriterler belirlenmiş olmasına rağmen, mal alımı ihalelerine ilişkin olarak herhangi bir kriter belirlenmemiştir. Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca mal alımları için Kamu İhale Genel Tebliğinde aşırı düşük teklif sorgulamasına ilişkin düzenleme yapılmaması hukuka aykırı bulunarak Tebliğdeki eksik düzenleme için yürütmenin durdurulması kararı verilmiştir. Buna göre mal alımlarında da aşırı düşük teklif sorgulaması yapılması gerekmektedir, ancak bunun için Kamu İhale Kurumu tarafından yapım ve hizmet alımlarında olduğu gibi mal alımları için de sorgulama kriteri oluşturması gerekmektedir.