SON YAPILAN MEVZUAT DÜZENLEMELERİ KARŞISINDA BELEDİYELERİN MAHALLİ YAPILARDAKİ BİÇİM ve RENK UYUMUNU SAĞLAMA GÖREV ve YETKİSİ (MALİ HUKUK SAYI: 164, MART-NİSAN 2013)

GİRİŞ

 Belediyelerin mahalli yapılarla ilgili biçim ve renk uyumunu sağlama, koruma yahut güçlendirme sebepleri adına yapmış oldukları müdahaleler konusundaki yetkileri; başta 5393 sayılı Belediye Kanunu’nda olmak üzere, 3194 Sayılı İmar Kanunu, 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu, 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkındaki Kanun gibi çeşitli Kanuni düzenlemelerle çerçevelenmiştir. Belediyelere verilen bu yetkilerin içeriği bazen doğrudan karar alıcı mekanizma olma ve kendi bütçesinden yapacağı harcamalarla uygulama yetkisi iken bazen de sadece standartları belirleme yetkisiyle sınırlı olmaktadır.

KONUYLA İLGİLİ DEĞERLENDİRME

Belediyelerin Kent Mobilyaları Üzerindeki Yetkisi 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Kentsel dönüşüm ve gelişim alanı” başlıklı 73 üncü maddesine, 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkındaki Kanun’un 17’nci maddesi ile eklenen hükümden önce olduğu gibi yine sadece standartlar getirmek olup 6306 Sayılı Kanun yeni bir yetki getirmemiştir. Bundan dolayı Belediyeler; mahalli bina ve işyerlerine ait reklam panoları ile tanıtıcı tabelalar ve işyerlerine ait tente, koruyucu çadır vb. ihtiyaçlarını gidermek adına yaptıkları harcamalarını Belediye bütçelerinden yapamazlar.

Kültür ve Tabiat Varlıklarının Korunması ve Güçlendirilmesi Amacıyla Belediyelere Verilen Yetki, 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 73 üncü maddesine, 6306 sayılı Kanun’un 17’nci maddesi ile getirilen hükümden etkilenmemiş olup 5393 Sayılı Belediye Kanunu madde 14/b ve 2863 sayılı Kanun çerçevesinde kapsam dahilindeki harcamaları söz konusu koruma altındaki varlık özel mülkiyette olsa dahi kendi bütçesinden yapabilecektir.

5393 Sayılı Belediye Kanunu’nun “Kentsel dönüşüm ve gelişim alanı” başlıklı 73 üncü maddesine, 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkındaki Kanun’un 17’nci maddesi ile getirilen hükümden önce; Belediyelerin Mahalli Bina ve İşyerlerinin Biçim ve Renk Uyumuyla İlgili Yetkisi; yukarıda ilgili mevzuat kısmında yer verildiği üzere imar mevzuatından kaynaklanan mahalli bina ve işyerlerinin biçim ve renk uyumunu “tayin etme” ile sınırlı idi.

Ancak 5393 Sayılı Belediye Kanunu’nun 73 üncü maddesine, 6306 sayılı Kanun’un 17’nci maddesi ile getirilen hükümden sonra artık özel mülkiyete dahil olup;

-Kentsel dönüşüm ve gelişim alanı ilan edilen yerlerde bulunma

- Korunması gerekli Kültür ve Tabiat Varlığı olma

Şartları olmasa dahi bu tip yapıların dış cephe değişikliği ve yenileme çalışmalarına ait harcamalar Belediye bütçelerinden karşılanabilecektir. Ancak bunun için;

İlgili Belediye meclislerinin salt çoğunluk ile alacağı karar şartı aranacaktır. Yine “Cephe değişikliği yapılacak binalarda telif hakkı sahibi proje müelliflerine talep etmeleri hâlinde, değiştirilecek cephe veya cephelerin beher metrekaresi için bir günlük net asgari ücret tutarını geçmemek üzere telif hakkı ödenir” hükmüne göre yapılacak telif hakkı ödemesinde bu sınıra uymak gerekecektir. Büyükşehir belediyesi içindeki ilçe belediyeleri kendi sınırları içinde ilgili fıkrada belirtilen iş ve işlemleri yapabilmeleri için Büyükşehir belediye meclisince, ilçe belediyesi meclis kararının uygun görülmesi şartı aranacaktır.     

SONUÇ

5393 Sayılı Belediye Kanunu’nun “Kentsel dönüşüm ve gelişim alanı” başlıklı 73 üncü maddesine, 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkındaki Kanun’un 17’nci maddesi ile getirilen hüküm Belediyelerin Kent Mobilyaları Üzerindeki “standartlar getirmek” yetkisini genişletmemiş olup bundan dolayı Belediyelerin, mahalli bina ve işyerlerine ait reklam panoları ile tanıtıcı tabelalar ve işyerlerine ait tente, koruyucu çadır vb. ihtiyaçlarını gidermek adına yaptıkları harcamalarını Belediye bütçelerinden yapmaları mümkün değildir. Getirilen düzenleme koruma altına alınmış kültür varlıkları için de yeni bir hüküm getirmemiştir. Buna göre Belediyeler, 5393 Sayılı Belediye Kanunu madde 14/b ve 2863 sayılı Kanun çerçevesinde kapsam dahilindeki harcamaları, söz konusu koruma altındaki varlık özel mülkiyette olsa dahi, kendi bütçesinden yapabilecektir. 5393 sayılı Kanuna, 6306 sayılı Kanun’un 17’nci maddesi ile getirilen hüküm ile, Belediyelerin Mahalli Bina ve İşyerlerinin Biçim ve Renk Uyumuyla İlgili Yetkisi imar mevzuatından kaynaklanan mahalli bina ve işyerlerinin biçim ve renk uyumunu “tayin etme” ile sınırlı iken; Kentsel dönüşüm ve gelişim alanı ilan edilen yerlerde bulunma ve Korunması gerekli Kültür ve Tabiat Varlığı olma şartları olmasa dahi özel mülkiyete dahil yapıların dış cephe değişikliği ve yenileme çalışmalarına ait harcamalar meclis salt çoğunluk kararı ile Belediye bütçelerinden karşılanabilecektir.