BELEDİYELER, SU ALACAKLARINDAN DOĞAN GECİKME BEDELLERİNİ AFFEDEBİLİR Mİ? (Mali Hukuk Sayı: 175, Ocak-Şubat 2015)

1. GİRİŞ

Belediyelerin önemli miktarda su bedeli alacakları bulunmaktadır. Belediyelerin tahsil ettiği su bedellerine, gecikme halinde uygulanan para cezaları önemli bir müeyyide haline gelmiştir. Belediyeler tarafından tahsil edilemeyen su bedellerine uygulanan gecikme cezaları ise ana paraları geçebilmekte, bu durum söz konusu alacakların tahsilini daha da zorlaştırmaktadır.

11 Eylül 2014 tarihli ve 29116 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan 6552 sayılı “İş Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması ile Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına Dair Kanun” ile çeşitli alacakların yeniden yapılandırılmasıyla birlikte, su bedellerini tahsil eden belediyelerin de söz konusu alacaklarına uygulanan gecikme bedellerine ilişkin düzenleme yapma beklentisi de artmıştır.

2. MEVZUAT YÖNÜNDEN İNCELEME

5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Belediyenin yetkileri ve imtiyazları” başlıklı 15’inci maddesinin (d) bendinde;

“Özel kanunları gereğince belediyeye ait vergi, resim, harç, katkı ve katılma paylarının tarh, tahakkuk ve tahsilini yapmak; vergi, resim ve harç dışındaki özel hukuk hükümlerine göre tahsili gereken doğal gaz, su, atık su ve hizmet karşılığı alacakların tahsilini yapmak veya yaptırmak.”

denilerek su alacaklarının tahsilini yapmak veya yaptırmak belediyelere görev olarak verilmektedir.

Aynı kanunun 18’inci maddesinde ise, belediye meclisinin görev ve yetkilerinin neler olduğu sayılmış ancak, belediye alacaklarının veya bu alacaklardan doğan gecikme bedellerinin kısmen veya tamamen affedilmesi ile ilgili olarak belediye meclislerine bir yetki verilmemiştir.

Söz konusu madde hükmünün (h) bendinde yer alan “Vergi, resim ve harçlar dışında kalan ve miktarı beşbin YTL'den fazla dava konusu olan belediye uyuşmazlıklarını sulh ile tasfiyeye, kabul ve feragate karar vermek.” ifadesiyle belediye meclislerine verilen yetki de ancak, dava konusu olan uyuşmazlıkların sulh yolu ile çözümüyle ilgili olup, belediye alacaklarının ve bu alacaklardan doğan gecikme bedellerinin kısmen veya tamamen affedilmesi ile ilgili olarak belediye meclisine yetki verilmemiştir. Ayrıca 5216 sayılı Büyükşehir Belediye Kanunu’nda da belediye meclislerine böyle bir yetki vermemektedir.

Su alacakları, 30 Mart 2014 seçimleri ile birlikte Büyükşehir Belediyeleri bünyelerindeki Su ve Kanalizasyon İdarelerine devredilmiştir.

2560 sayılı İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğünün Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun[1]’un 6’ncı maddesinin birinci fıkrasının (f) bendinde ise, su satış tarifelerini inceleyerek karara bağlama yetkisi su ve kanalizasyon idarelerinin genel kurullarına verilmekte ancak, Kanun’da da gecikme bedellerinin affedilmesi veya kaldırılması ile ilgili bir düzenlemeye yer verilmemiştir.

Danıştay birinci dairesinin, 11.11.2003 tarih E:2003/145, K:2003/153 sayılı kararıyla su borçlarının affına ilişkin olarak dava konusu edilen bir belediye meclis kararı iptal edilmiştir. Danıştay kararında, benzer gerekçelerle ileriki tarihlerde de tekrarlanabileceği beklentisi yaratılarak ödemelerin geciktirilmesinin alışkanlık haline getirilebilecek olmasını, yükümlülüğünü zamanında yerine getiren, su borçlarını süresi içerisinde ödeyen yükümlü ve borçlular aleyhine eşitlik ve adaleti zedeleyeceğini ve bu yönleriyle belediye meclis kararının mevzuata ve hakkaniyete uygun olmadığı ifade edilmiştir.

3. SONUÇ

Hükümetin, SGK alacakları ve diğer çeşitli alacakları ile ilgili yaptığı yeniden yapılandırma ile belediyelerin de alacakları hakkında benzer bir beklenti ortaya çıkmıştır.

Ancak, yukarıda açıklanan nedenlerle, belediye meclislerinin su borçlarına uygulanan gecikme bedelleri de dahil, belediye alacaklarının veya bu alacaklardan doğan gecikme bedellerinin kısmen veya tamamen ortadan kaldırılmasına yetkileri bulunmamaktadır. Söz konusu düzenleme ancak, TBMM tarafından çıkarılacak yasa ile mümkün olabilecektir.

[1] Ek Madde 4’e göre, söz konusu Kanun, diğer büyükşehir belediyelerini de kapsamaktadır.