AYNİ UNSURLARA SIFIR TEKLİF VEREN FİRMALARIN DEĞERLENDİRME DIŞI BIRAKILMASI GEREKİR (17.03.2015)

Dr. Ferhat GÜNDÜZ

Sayıştay Uzman Denetçisi

İlgili Karar:

Kamu İhale Kurulunun 09.02.2015 tarih ve 2015/UH.II-472 nolu kararı

“Başvuru konusu edilen ihalede Badıllı Endüstriyel Taşıma Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi-Ağam Endüstriyel Hizmet Sanayi Ticaret Limited Şirketi İş Ortaklığı’na ait teklifin yalnızca asgari işçilik maliyetini içerdiği, ayni olarak verilecek yemek bedelini içermediği gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakıldığı tespit edilmiştir.

Kamu İhale Genel Tebliği’nin 78’inci maddesinde “78.29. (Ek:07/06/2014-29023 R.G./ 48. md.) Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde, sözleşme gideri ve genel giderler dahil toplam asgari işçilik maliyetinin altında işçilik bedeli sunan isteklilerin teklifleri, ihale dokümanına aykırı teklif sunulduğu gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakılır.

…

78.30. (Ek: 07/06/2014-29023 R.G./ 48. md.) Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde isteklilerin teklif bedelleri varsa yüklenici karı ile aşağıdaki bileşenlerden oluşur.

a) Asgari İşçilik Maliyeti: İhale tarihinde yürürlükte bulunan brüt asgari ücret veya idari şartnamede brüt asgari ücretin yüzde (%) fazlası olarak belirlenen ücret (ulusal bayram ve genel tatil günleri ile fazla çalışma saatlerine ilişkin ücretler dahil), nakdi yemek ve yol bedeli gibi prime esas kazancın hesabında esas alınan işçiliğe bağlı diğer ödemeler ve işveren sigorta primlerinin toplam tutarı asgari işçilik maliyetini oluşturur.” açıklamaları yer almaktadır.

Personel çalıştırılmasına dayalı olan başvuru konusu ihalede aşırı düşük teklif açıklaması istenmeksizin ihale sonuçlandırılacağından, teklif bedeline dâhil diğer bileşenler arasında yer alan ayni karşılanacak yemek gideri için idarece herhangi bir değerlendirme yapılmasının mümkün olmadığı, ayni yemek gideri için birim fiyat teklif cetvelinde ayrı bir satır açılmadığı böyle bir durumda tekliflerin değerlendirilmesine ilişkin idarece yapılacak sorgulamanın teklif edilen bedelin sözleşme gideri ve genel giderler dâhil toplam asgari işçilik maliyetini karşılayıp karşılamadığına ilişkin olacağı, ihale dokümanındaki maliyet kalemleri dikkate alınarak KİK işçilik hesaplama modülü üzerinden yapılan hesaplamada teklif edilmesi gereken toplam asgari işçilik maliyetinin 779.106,72 TL olduğu, Badıllı Endüstriyel Taşıma Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi- Ağam Endüstriyel Hizmet Sanayi Ticaret Limited Şirketi İş Ortaklığı’na ait teklifinin söz konusu asgari işçilik maliyetine eşit olduğu, bu çerçevede söz konusu isteklinin asgari işçilik maliyetini karşıladığı, bu itibarla idarece ihalenin teklif edilmesi gereken asgari işçilik maliyetini karşılayan Badıllı Endüstriyel Taşıma Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi- Ağam Endüstriyel Hizmet Sanayi Ticaret Limited Şirketi İş Ortaklığı’na ait teklifin değerlendirme dışı bırakılması işleminin kamu ihale mevzuatına uygun olmadığı sonucuna varılmıştır.

Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılığı belirlenen ihale işlemlerinin düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, Badıllı Endüstriyel Taşıma Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi- Ağam Endüstriyel Hizmet Sanayi Ticaret Limited Şirketi İş Ortaklığı’na ait teklifinin değerlendirmeye alınması ve bu aşamadan sonraki ihale işlemlerinin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.”

DEĞERLENDİRME ve SONUÇ

Kamu İhale Genel Tebliğinde ayni unsurların ayrı iş kalemi olarak gösterilmesi öngörülmüştür. Bu öngörünün temel sebebi ise ayni unsurlara teklif verilmesini temin etmektir. Ancak, ayni unsurların ayrı iş kalemi olarak gösterilmediği personel çalıştırılmasına dayalı ihalelerde, bu unsurlara teklif verilmemesi, sadece asgari işçilik maliyetini karşılayacak tekliflerin verilmesi halinde, bu tekliflerin ihale dışı bırakılması gerekmektedir. Aksi bir yaklaşım, ayni unsurlara bedel öngörülmemesi ve sıfır teklif verilmesi sonucunu doğuracaktır.

KİK’nun incelenen kararında, ayni unsura teklif verilmemesini sorun olarak görmemesi ve personel ihalesi olduğu için asgari işçilik maliyetini teklif eden firmaya ihalenin verilmesi, ayni unsurun ayrı iş kalemi olarak gösterilmesi ve bu kaleme sıfır teklif verilmesi neticesinde teklifin değerlendirme dışı bırakılması yaklaşımı ile tezatlık oluşturacaktır. KİK ayni olan ve ayrı kalem olarak gösterilen iş kalemlerine sıfır teklif edilmesini veya çarpımı neticesinde sıfır bulunmasını ihale dışı bırakma sebebi olarak görmektedir.

Neticede, ayni unsur ayrı iş kalemi olarak gösterilse de, gösterilmese de, bu kalemler veya girdi unsurları için isteklilerin sıfır teklif etmesi, bu kişilerin ihale dışı bırakılmasını gerektirir. Ayni unsurların % 4 içerisinde olduğuna yönelik düzenleme olmadığı müddetçe, ayni unsurların idarelerce karşılanacağına yönelik düzenleme olmadığı müddetçe, ayni unsurların ayrı iş kalemi olarak gösterildiği veya idari şartnamenin 25 inci maddesinde teklif fiyata dâhil masraflar içerisinde yer verildiği hallerde bu kalemlere sıfır verilmesi mümkün gözükmemektedir.

Bu kararın ihale mantığı içerisinde başka zararları da gündeme gelecektir:

1- Ayni unsurlara sıfır teklif edilmesi mümkün hale gelebilecektir.

2- Ayni unsurlara sıfır teklifin kabul edilmesi, aşırı düşük teklif sorgulaması yapılan hallerde, bu kalemler için açıklama yapmayan firmalara ihalelerin verilmesi imkânını sağlayacaktır.