İdareleri Bekleyen Büyük Tehlike

Bildiğiniz üzere 6552 sayılı Kanun 10 Eylül 2014 tarihinde Resmi Gazetede yayımlanmıştır. Söz konusu kanun, bazı maddeleri hariç, yayımlandığı tarih itibarıyla yürürlüğe girmiştir.

Söz konusu kanunda dikkat çeken önemli düzenlemelerden bir tanesi, personel çalıştırılmasına dayalı ihalelerde idarelerin asıl işveren olduğudur. Evet ilk defa net ve kesin bir dille bu durum ifade edilmiştir. Personel çalıştırılmasına dayalı olan, yardımcı işler mahiyetinde bulunan, işlerin ihalelerinde ihaleyi alan kişiler alt işveren olarak kabul edilmektedir. Bu kabul 4857 sayılı Kanun hükümleri içerisinde farklı maddelerde yer almaktadır. Ancak, 4857 sayılı Kanunun ilk şekliyle bu yeni şekli bir arada ele alındığında, 2 nci maddeden kaynaklı önemli bir sıkıntının ortaya çıkması ihtimali gündeme gelmiştir.

4857 sayılı Kanunun 2 nci maddesinde şu hüküm yer alır:

"Bu ilişkide asıl işveren, alt işverenin işçilerine karşı o işyeri ile ilgili olarak bu Kanundan, iş sözleşmesinden veya alt işverenin taraf olduğu toplu iş sözleşmesinden doğan yükümlülüklerinden alt işveren ile birlikte sorumludur." Bu hükümde alt işverenin toplu iş sözleşmesine taraf olabileceği hükmü yer almakta ve toplu iş sözleşmelerini düzenleyen kanunda da toplu iş sözleşmelerinin önceliği bulunmaktadır. Yani toplu iş sözleşmesine konulan bir düzenleme veya hak işçiler açısından, ihale dokümanlarında olmasa da kazanılmış bir hak olarak karşımıza çıkacaktır. Alt işveren toplu iş sözleşmesinin taraftarı olabiliyor, kamu personel ihalelerini alan yükleniciler artık alt işveren ve idareler de bu sözleşmelerden sorumlu tutuluyor.

Şimdi, bu düzenleme çerçevesinde, idareden habersiz veya haberli, alt işverenlerin, ihale alan kişilerin, toplu iş sözleşmesi yaptıklarını bir düşünelim. Yapılan bu toplu iş sözleşmelerinin idarelere yükü ne kadar olacaktır? Açılacak davaları ve idarelerin neticede karşılaşacağı sorunları bir düşünün.

Tüm bu düzenlemeler ve açıklamalar çerçevesinde;

• İhale alan alt işverenler idarelere bu yönde zarar verebilirler.
• İşçilere alt işveren toplu iş sözleşmeleri ile önemli hak ve menfaatler sağlanabilir.
• İhaleler asgari işçilik maliyeti üzerinden yapıldığından dolayı, ortaya çıkan tüm giderler idarelerce ödenmek durumundadır.

Dr. Ferhat GÜNDÜZ (Sayıştay Uzman Denetçisi)