A İdaresinin Araç Kiralama İhalesi Dokümanındaki Hatalar
Hizmet Alımları İhale İncelemeleri Dr. Ferhat GÜNDÜZ - E. Sayıştay Uzman Denetçisi 08.01.2015 8683Özeti :
A idaresinin çeşitli tiplerde 193 adet araç ve iş makinesi kiralamasına yönelik ihalesinin incelenmesidir.
İNCELEME DETAYI
Henüz ihale tarihi gelmemiş olan söz konusu ihalenin ihale dokümanında yer alan ve mevzuat açısından sıkıntı ortaya çıkarabilecek alanlar şu şekildedir:
1. İdari şartnamenin 7.5.2. maddesinde yer alan binek taksi araca yönelik olarak yapılan motor hacmi düzenlemesi uygulama açısından doğru değildir. Çünkü 1600 motor araçlar genel olarak motor hacminin tam 1600 olduğu araçlar olarak kabul edilmez. Bir araç 1596 motor hacmine sahip olabilir, ancak, bu araçlar da 1600 motor olarak kabul edilir. İdarenin bu düzenlemesi motor hacmi noktasında rekabeti engelleyicidir.
2. İdari şartnamenin 7.5.2. maddesinde yer alan ve kendi malı istenilen araca yönelik düzenleme rekabeti engelleyicidir. Çünkü hizmet alımlarında kullanılacak araçların kendi malı istenilmemesi esastır. Kural istenilmemesi, talep edilmesi istisnadır. Talebin de makul oranlarda olması beklenir. İdare tarafından istenilen kendi malı araç sayısı çok yüksek olup, rekabeti engellemektedir.
3. Benzer iş düzenlemesine yönelik olarak yapılan düzenleme, "kamu ve özel sektör" ifadesi, mana itibarıyla hem kamuda hem de özel sektörde iş yapmayı öngörmektedir. Oysa ve bağlacı yerine veya bağlacının kullanılması gerekmektedir. Bu yapısıyla ihalede rekabet engellenmektedir.
4. İdari şartnamenin fiyat farkı maddesinde yapılan " asgari ücrete gelecek zammın %20 fazlası 129 işçiye ödenecektir" düzenlemesi mevzuata aykırıdır. Çünkü personel sayısının belirtildiği ihalelerde fiyat farkı verilmesi zorunludur ve fiyat farkının da işveren maliyetine göre verilmesi gerekir. Oysa asgari ücrete gelen zammın yüzde fazlası, fiyat farkı kararnamesinde yapılan düzenlemeyle uyuşmamaktadır. Kararname düzenlemesi idarece yapılan düzenlemeden daha farklıdır ve kararname düzenlemesine göre işlem yapılması zorunludur.
5. İhale bünyesine talep edilen bazı araçların saat üzerinden talebi hem ihale hem de sözleşme uygulaması açısından sağlıklı değildir. Saat üzerinden araç kiralama ihalesi yapılması, iş makineleri için anlamlıdır. Ancak, sürekli hareket halinde bulunan, otobüs, minibüs, sedan vb. araçlar için saat üzerinden ihale yapılması hem ihale hem de sözleşme süreci açısından doğru değildir. Örneğin, kasko değerinin % 2'sinin aylık ödemelerde aşılıp aşılmadığının tespiti saat ücreti üzerinden tespit edilemez.
6. İdari şartnamenin fiyat farkı düzenlemesi sözleşmeye de aynen taşınmış olup, yukarıdaki ifadeler çerçevesinde bu madde de hatalıdır.
7. Teknik şartnamenin 1.15 maddesinde yer alan ve araç sayısının artırılıp azaltılmasından kaynaklı hiçbir hak talep edilemeyeceğine yönelik düzenleme mevzuat açısından yanlıştır. Çünkü iş artışında ve iş eksilişinde yüklenicinin hakkı vardır ve bu haklar 4735 sayılı Kanunda hüküm altına alınmıştır. Teknik şartname düzenlemesi ile bu hakların ortadan kaldırılması mümkün değildir.
8. Teknik şartnamenin 1.16. maddesinde yer alan ve akrabalara ait araçların çalıştırılması halinde ücretinin ödenmeyeceğine yönelik düzenleme vekaletsiz iş görme hükümleriyle bağdaşmaz ve yasal olarak kabulü mümkün değildir. Borçlar yasasına düzenleme aykırıdır.
9. Teknik şartnamenin 1.17. maddesinde yer alan sözlü bildirim ifadesi hizmet işleri genel şartnamesine aykırıdır. Çünkü bütün bildirimler yazılı olmak zorundadır.
10. Teknik şartnamenin 3.10. maddesinde yer alan ve aracın yanması halinde yüklenicinin herhangi bir hak talebinde bulunamayacağı maddesi mevzuat açısından doğru değildir. Çünkü yüklenicinin kusurunun olmadığı hallerde, idare kusuruyla yanan araçların bedellerinin yüklenici tarafından karşılanması mümkün değildir.
11. Araçların çalışma sürelerinin gün üzerinden belirlenmesi ve teknik şartnamede bunun detayına yer verilmesi, 2 Ekim tarihinde yürürlüğe giren Bakanlar Kurulu kararı ile uyumlu değildir. Çünkü Bakanlar Kurulu kararında araçların aylık ödemesi kasko değerine bağlanmıştır. Ancak, idare aylık gün sayısına göre teklif almaktadır ki, bu durum da bazı aylarda 31 gün bazı aylarda ise 30 gün çalışma yapılacaktır. Ancak, aylık ödeme kasko değerinin % 2'sini aşamayacaktır. Bunun teklife ve ödemelere yansıtılmasında sıkıntılar çıkacaktır.
12. İhalede istenilen şoför sayısı ile araçların çalışma saatleri uyumsuzdur. Araçlar 24 saat çalışacak denilmesine ve her 8 saatte şoför değişecek olmasına karşın, 24 saat çalışacak araçlar için en az 3 şoföre ihtiyaç vardır. Ancak, ihale dokümanında öngörülen şoför sayısı araçları 24 saat çalıştırmaya yetmeyecektir. Şoför çok yetersizdir ve bu durum ihale iptalini gerektirir, çünkü teklif vermeyi engellemektedir.